Bài thơ là khúc tráng ca ca ngợi vẻ đẹp khỏe khoắn của con người lao động trong sự hài hòa với vẻ đẹp tráng lệ của thiên nhiên kì vĩ .Không còn thấy dấu vết của một " nỗi buồn thế hệ " cô đơn ,li tán đã từng dằn dặc ,triền miên trong thơ ông trước Cách mạng tháng Tám .Đoàn thuyền đánh cá là hình ảnh của cuộc sống mới cuộc sống mà người ta tìm thấy niềm tin vui bất diệt trong lao động .
Bài thơ miêu tả trọn vẹn một đêm lao động trên biển của đoàn thuyền đánh cá .Hai khổ thơ đầu là cảnh ra khơi .Khung cảnh thiên nhiên được phát họa ít nét mà vẫn cho ta cảm nhận được vẻ chắc ninịch ,thấm đậm không khí khẩn trương của một buổi xuất bến ra khơi .Nó gợi tả sự vận động của thời gian ,mặt trời xuống đến đâu ,cánh cửa đêm như được kéo đến đó .Khi những ánh mặt trời tắt hẳn cũng là lúc " sóng đã cài then " ," đêm sập cửa " . Không gian của một đêm đã bắt đầu ấy ,thênh thênh vút vút lên bừng sáng tiếng hát của người dân ..Những vần điệu trong khổ thơ đầu ( lửa ,cửa , khơi ,khơi ) hòa vào cùng khúc hát ,rất có giá trị trong việc gợi tả vẻ thoáng đạt ,sáng láng ấy .
Bốn khổ thơ tiếp theo là cảnh lao động trên biển đêm .,hình ảnh tráng lệ " Mặt trời xuống biển như hòn lửa " .Vẻ đẹp của biển trời hòa quyện với vẻ đẹp của con người lao động dệt lên bức tranh tráng lệ ,rạo rực sức sống ,rạng rỡ vẻ đẹp giàu say lòng người .
Cá đã đầy khoang ,lấp lóa trong ánh rạng đông cũng là lúc đoàn thuyền kết thúc một đêm lao động .buồm lại căng lên đón ánh nắng sớm .
Nhìn lại toàn bộ bức tranh mà tác giả đã miêu tả ,ta càng thấy rõ hình ảnh con người vừa làm chủ tự nhiên ( " Ra đậu dặm xa dò bụmg biển - Dàn đan thế trận lưới vây giăng " ) ,vừa phô vẻ đẹp hòa quyện cùng thiên nhiên ( " Thuyền ta lái gió với buồm trăng - Lướt giữa mây cao với biển bằng ;Câu hát căng buồm với gió khơi - Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời " ) ,vũ trụ cũng đã cảm nhận với sự vận động theo nhịp sống của con người : " Ta hát bài ca gọi cá vào -Gọi thuyền đã có nhịp trăng cao " . Những hình ảnh " lái gió " ," buồm trăng " ,"mây cao " " biển bằng " ,dò bụng biển " ,...đã biến con thuyền đánh cá tầm thường hằng ngày thành chiếc thuyền tiên đi trong cảnh ntiên .Chất lãng mạng bao trùm cả bức tranh lao động ,cả con htuyền đánh cá ,biến công việc nặng nhọc thành niềm vui ,lòng yêu đời chứa chan .Cùng với chất lãng mạn bay bổng ấy ,người dân chài cất lời hát tả lại công việc vất vả của mình với niềm tự tin và với tình yêu mãnh liệt .Cảm hứng lãng mạn cách mạng hòa quyện ,đan cài với cảm hứng về vũ trụ và con người đã tạo cho bài thơ nhiều hình ảnh bất ngờ ,đặc biệt là ở khổ đầu và khổ cuối .
Vậy là đến với bài thơ này ,ngay từ đầu ,ta đã bắt gặp cảm hứng của nhà thơ cảm hứng về thiên nhiên ,vũ trụ và cảm hứng về lao động hòa lẫn trong nhau .
Nguồn: gg