1. Nét riêng trong tình yêu làng của ông Hai là tình yêu làng của ông hòa quyện với tình yêu đất nước. Tình yêu với quê làng vốn là tình cảm truyền thống của bất cứ người nông dân nào. Thế nhưng, với ông Hai, tình yêu này đã được nâng lên một tình yêu mới, tình yêu đất nước. Không chỉ có vậy, nhờ tình yêu đặc biệt này, ông đã giác ngộ cách mạng, thậm chí vì cách mạng, ông chấp nhận từ bỏ tình yêu làng.
2. Tâm trạng của ông Hai là tâm trạng của người nông dân nói chung trong thời kì kháng chiến chống Pháp. Diễn biến tâm lý ông từ lúc cúi đầu trước bọn lý trưởng thực dân tới lúc giác ngộ cách mạng chính là diễn biến tâm lý chung của đa phần người dân nước ta thời kì đó.