Chí Làm Trai
Tác giả: Nguyễn Công Trứ
Vòng trời đất dọc ngang, ngang dọc.
Nợ tang bồng vay trả, trả vay.
Chí làm trai Nam, Bắc, Ðông, Tây,
Cho phỉ sức vẩy vùng trong bốn bể.
Nhân sinh tự cổ thùy vô tử,
Lưu thủ đan tâm chiếu hãn thanh.
Ðã chắc rằng ai nhục, ai vinh,
Mấy kẻ biết anh hùng khi vị ngộ.
Cũng có lúc mưa dồn sóng vỗ,
Quyết ra tay buồm lái với cuồng phong.
Chí những toan xẻ núi lấp sông,
Làm nên tiếng anh hùng đâu đấy tỏ.
Ðường mây rộng thênh thênh cử bộ,
Nợ tang bồng trang trắng, vỗ tay reo
Thảnh thơi thơ túi rượu bầu.
Chí Làm Trai
Tác giả: Trần Quốc Bảo
Chí làm trai vẫy vùng trong bốn cõi
Ta làm người tội lỗi với cha ông
Nghiệp thi phú đã nặng gánh tang bồng
Lòng ủy mị khiến ta thành yếu đuối
Chí nam nhi
Thông minh nhất nam tử
Yếu vi thiên hạ kỳ
Trót sinh ra thời phải có chi chi
Chẳng lẽ tiêu lưng ba vạn sáu
Đố kị sá chi con tạo
Nợ tang bồng quyết giả cho xong
Đã xông pha bút trận thì gắng gỏi kiếm cung
Làm cho rõ tu mi nam tử
Trong vũ trụ đã đành phận sự
Phải có danh mà đối với núi sông
Đi không chẳng lẽ về không?
Nợ tang bồng
Vũ trụ giai ngô phận sự
Chẳng công danh chi đứng giữa trần hoàn?
Chí tang bồng hẹn với giang san
Đường trung, hiếu, chữ "quân thân" là gánh vác
Thi rằng:
Đã mang tiếng ở trong trời đất
Phải có danh gì với núi sông
Nợ sách đèn đem nghiên bút giả xong
Cầu xe ngựalúc đi về mới tỏ
Duyên ngư thuỷ, hội long vân còn đó
Miếng đỉnh chung cho biết mùi đời
Nhắn trăng nhủ gió đưa người
Bẻ ngành đan quế cho rồi liền tay
Trần ai ai có kém ai!
Phận sự làm trai
Vũ trụ chức phận nội
Đấng trượng phu một túi kinh luân.
Thượng vị đức, hạ vị dân,
Sắp hai chữ "quân, thân" mà gánh vác,
Có trung hiếu nên đứng trong trời đất
Không công danh thà nát với cỏ cây.
Chí tang bồng hồ thỉ dạ nào khuây,
Phải hăm hở ra tài kinh tế
Người thế trả nợ đời là thế
Của đồng lần thiên hạ tiêu chung,
Hơn nhau hai chữ anh hùng.
Lưu biệt khi xuất dương (Người dịch: Tôn Quang Phiệt)
Làm trai phải lạ ở trên đời
Há để càn khôn tự chuyển dời
Trong khoảng trăm năm cần có tớ
Sau này muôn thuở há không ai ?
Non sông đã mất, sống thêm nhục
Hiền thánh còn đâu, học cũng hoài
Muốn vượt bể Đông theo cánh gió
Muôn trùng sóng bạc tiễn ra khơi.
*ca dao
Làm trai cho đáng nên trai,
Đi đâu cũng có bộ bài giắt lưng
Làm trai rửa bát quét nhà
Vợ gọi thì “dạ, thưa bà con đây”
làm trai cho đáng nên trai
khom lưng cố sức gánh hai hạt vừng