1. Cảnh vật thiên nhiên nơi chiến khu Việt Bắc
- Bức tranh thiên nhiên giống như một bức tranh động chứ không phải bức tranh tĩnh.
- Mở đầu bằng âm thanh của tiếng suối: tiếng suối trong rừng xa xa vọng lại như tiếng hát của người con gái trong trẻo ngân vang.
- Ở đây ta nhận thấy sự thay đổi của tiêu chuẩn cái đẹp, trước kia thiên nhiên làm chuẩn mực để nói về vẻ đẹp của con người còn trong thơ bác con người làm chuẩn mực để chỉ cái đẹp của thiên nhiên.
- Tiếng suối róc rách êm tai trong trẻo như tiếng một cô gái đang hát. Dường như ta cũng cảm nhận được sự chuyển động của suối.
- Ánh trăng đêm khuya tạo thành những bóng hoa trên mặt đất.
- NT: Điệp từ “lồng” nhấn mạnh vào sự xuyên tỏa của ánh sáng trăng khuya.
=> Cảnh vật thiên nhiên hiện lên mang vẻ đẹp của sự trầm mặc, huyền ảo của ánh trăng khuya. Nó không chỉ có màu sắc vàng yên ả mà nó còn có âm thành của tiếng suối chảy róc rách trong trẻo như tiếng người em gái. Nói chung thiên nhiên vô cùng bình yên êm đềm.
2. Bức tranh tâm trạng của nhà thơ
- Câu thơ thứ ba có dấu phẩy ở giữa như cắt ngang hai sự đối lập nhau.
- Đối với thiên nhiên hiền hòa lung linh yên bình đẹp như vẽ kia là tâm trạng của nhà thơ. Đó là một tâm trạng đầy bất trắc, âu lo không yên bình.
- Người vẫn chưa ngủ chỉ có chưa ngủ thì mới có thể tả hết được cảnh đẹp đêm khuya được.
- Không phải người thức để ngắm cảnh mà vì Người đang lo nỗi nước nhà.
=> Trái ngược với sự hài hòa của thiên nhiên là tâm trạng đầy âu lo của nhà thơ, lo ngày mai chiến tranh, lo ngày mai có giành được độc lập cho dân tộc hay không.