Vật lí Hướng dẫn phương pháp suy luận để giải các bài tập Vật lý.

Triêu Dươngg

Cựu Phụ trách nhóm Vật lí
Thành viên
TV BQT tích cực 2017
28 Tháng một 2016
3,897
1
8,081
939
Yên Bái
THPT Lê Quý Đôn <3
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
Chắc suất Đại học top - Giữ chỗ ngay!!

ĐĂNG BÀI NGAY để cùng trao đổi với các thành viên siêu nhiệt tình & dễ thương trên diễn đàn.

Vật lý là 1 môn học thú vị, bổ ích nhưng lại mang tính trừu tượng cao.Vậy nên muốn làm tốt các bài tập Vật lý ta cần phải có phương pháp suy luận để giải. Xét về tính chất thao tác của tư duy, khi giải các bài tập Vật Lý, người ta thường dùng phương pháp phân tích và phương pháp tổng hợp. Bây giờ mk xin hướng dẫn các bạn tư duy theo 2 phương pháp này.
*Giải bài tập bằng phương pháp phân tích:

+ Theo phương pháp này, xuất phát từ điểm của suy luận đại lượng cần tìm.Người giải phải tìm xem đại lượng chưa biết này có liên quan tới những đại lượng Vật lý nào khác và một khi biết sự liên hệ này thì biểu diễn nó thành những công thức tương ứng.
  • Nếu 1 vế của công thức là đại lượng cần tìm còn vế kia chỉ gồm những dữ liệu của bài tập thì công thức ấy cho ra đáp số của bài tập.
  • Nếu trong công thức còn đại lượng khác chưa biết thì đối với mỗi đại lượng đó, cần tìm 1 biểu thức liên hệ với nó với các đại lượng Vật Lý khác, cứ làm như thế cho đến khi nào biểu diễn được hoàn toàn đại lượng cần tìm bằng những đại lượng đã biết thì bài toán đã được giải xong.
+Như vậy cũng có thể nói theo phương pháp này, ta mới phân tích 1 bài tập phức tạp thành các bài tập đơn giản rồi dựa vào các quy tắc tìm lời giải mà lần lượt giải các bài tập đơn giản này. Từ đó tìm dần ra lời giải của các bài tập phức tạp.
#VD: Ta hãy dùng phương pháp phân tích để giải bài tập sau:
Đề bài:
Người ta dùng 1 loại dây hợp kim đồng có tiết diện $10mm^2$ và có điện trở suất là [tex]0,4.10^{-4}\Omega m[/tex] để làm 1 lò sưởi điện sưởi ấm 1 gian phòng.Hỏi cần phải lấy chiều dài của dây đãn này là bao nhiêu để duy trì nhiệt độ của phòng luôn luôn không đổi nếu mỗi h gian phòng này bị mất một nhiệt lượng bằng $2970000J$ qua các cửa sổ và các bức tường. Biết nguồn điện cung cấp cho lò sưởi có điện áp là $220V$.
$ Hướng dẫn làm
  • Đại lượng cần tìm ở đây là chiều dài của 1 dây hợp kim. ta tìm mối liên hệ với chiều dài của dây và các đại lượng khác trong bài.
  • Ta biết rằng muốn nhiệt lượng trong phòng luôn luôn không đổi thì trong mỗi giờ nhiệt lượng lò sưởi cung cấp phải bằng nhiệt lượng mà phòng mất đi. Nhiệt lượng do lò sưởi cung cấp tương tương với điện năng và lò sưởi tiêu thụ. Điện năng lại phụ thuộc vào điện trở của dây hợp kim đồng . Điện trở này lại do chiều dài dây quy định.
+Từ các suy luân logic trên mk có được các mối liên hệ sau:
[tex]l=\frac{R.S}{\rho } (1)[/tex] ;[tex]R=\frac{U}{I} (2)[/tex] ;[tex]I=\frac{A}{U.t} (3);Q=A (4)[/tex]
+Bây giờ chúng ta cần thay thế các biểu thức sau vào các biểu thức trước và cứ thế đi dần từ các biểu thức cuối lên biểu thức đầu.
- thay (4) vào (3) đc: [tex]I=\frac{Q}{U.t}(*)[/tex]
- thay tiếp (*) vào (2) đc: [tex]R=\frac{U^2.t}{Q} (**)[/tex]
- thay (**) vào (1) đc: [tex]l=\frac{U^2.t.S}{Q.\rho }(***)[/tex]
- Cuối cùng ta thay các đại lượng đã biết vào (***) => $l=220 m$
*Giải bài tập bằng phương pháp tổng hợp.
  • Theo phương pháp này, suy luận không bắt đầu từ các đại lượng cần tìm mà bắt đầu bằng các đại lượng đã biết có nêu trong bài. Dùng công thức liên hệ các đại lượng này với các đại lượng chưa biết, ta đi dần đến công thức cuối cùng trong đó chỉ có 1 đại lượng chưa biết đó là đại lượng cần tìm.
$Hướng dẫn làm bài tập nêu trong VD trên theo phương pháp tổng hợp:
+ ta suy luận từ việc muốn nhiệt lượng trong phòng luôn luôn không đổi thì nhiệt lượng do dòng điện qua lò sưởi tỏa ra trong 1 thời gian t nào đó (ở đây là 1h) phải bằng nhiệt lượng Q mà căn phòng mất đi trong thời gian đó: [tex]Q=I^2.R.t(1)[/tex]
+ Đến đây ta thấy I và R là ẩn ta thiết lập mối liên hệ liên quan giữa 2 đại lượng này vs các đại lượng đã biết:
[tex]\left\{\begin{matrix} I=\frac{U}{R} (2)\\ R=\rho \frac{l}{S}(3) \end{matrix}\right.[/tex]
+Từ (1)(2) và (3) ra rút đc biểu thức như cách làm bằng phương pháp phân tích.
~> Dù làm bằng phương pháp nào thì đến cuối cùng đáp án cũng phải là như nhau.
***Nhìn chung, khi giải bất kì bìa toán vật lý nào ta đều phải dùng cả hai phương pháp: phân tích và tổng hợp. Phép giải bắt đầu từ cách phân tích các điều kiện của bài tập để hiểu được đề bài. Phải có 1 sự tổng hợp kèm theo ngay để kiểm tra mức độ đúng đắn của sự phân tích các điều kiện ấy. Muốn lập được kế hoạch giải phải đi sâu vào phân tích nội dung Vật lý của bài tập.Tổng hợp những dữ kiện đã cho với những quy luật Vật lý đã biết , ta mới xây dựng được lời giải để đi đến đáp án cuối cùng.
o0o Các bạn chỉ cần nắm được 2 phương pháp này khi làm bài thì có thể làm nhiều dạng từ cơ bản đến phức tạp o0o
Mong rằng những gì mk chia sẻ trên sẽ giúp ích cho các bạn phần nào trước những bài tập Vật lý.Mk sẽ post những kĩ năng làm bài tập Vật lý lên nữa nha.
Hãy tiếp tục theo dõi, ủng hộ cho mk và BQT box Lý HMF nhé! Cảm ơn các bạn nhiều! :D
 
Top Bottom