Khi học bài Hai đứa trẻ bạn cần lưu ý
- Đôi nét về Thạch Lam (1910-1942), là 1 trong những cây bút xuất sắc của Tự Lực Văn Đoàn. đối tượng sáng tác của ông là cuộc đời khốn khổ của người nông dân vs 1 niềm xót thương sâu sắc.Vì thế tp của ông có nhiều yếu tố hiện thực
- Đặc điểm phong cách: sở trường về truyện ngắn, truyện ko có cốt truyện, là loại truyện tâm tình như nhiều người gọi (SGK trình bày rất rõ). Ông viết về hiện thực trong ấn tượng chủ quan của nhân vật, đi sâu khai thác thế giới nội tâm của nhân vật. Vì vậy truyện của ông rất giàu chất thơ, chứa đụng nhứng tình cảm chân thành và sự tinh tế, nhạy cảm của tg trước những biến thái của cảnh vật và lòng người.Giọng điệu điềm đạm, nhỏ nhẹ, lời văn trong sáng , giản dị mà âm thầm sâu sắc
- Quan điểm nghệ thuật: "Phải quan sát bên trong và biết đi sâu vào cái bí mật của tâm hồn" và "nếu ko có 1 con mắt của linh hồn thì ko bao giờ soi thấu dc cái bí mật của tâm lí"...
*Hai đứa trẻ: Bạn cần nắm những luận điểm sau
1. Bức tranh phố huyện lúc chiều tàn:
a. Bức tranh thiên nhiên nơi phố huyện lúc chiều tàn:
- Âm thanh:
+ Tiếng trống thu không gọi chiều về.
+ Tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng.
+ Tiếng muỗi vo ve.
(“Tiếng trống thu không ... trên nền trời”)
- Hình ảnh, màu sắc:
+ “Phương tây đỏ rực như lửa cháy”,
+ “Những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn”.
- Đường nét: dãy tre làng cắt hình rõ rệt trên nền trời.
Bức hoạ đồng quê quen thuộc, bình dị, thơ mộng, gợi cảm, mang cốt cách Việt Nam.
- Câu văn: dịu êm, nhịp điệu chậm, giàu hình ảnh và nhạc điệu, uyển chuyển, tinh tế
Người đọc nhìn, nghe, xúc cảm trước một bức tranh quê rất Việt Nam.
b. Cảnh chợ tan và những kiếp người nơi phố huyện:
- Cảnh chợ tàn:
+ Chợ đã vãn từ lâu, người về hết và tiếng ồn ào cũng mất.
+ Chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và lá mía.
- Con người:
+ Mấy đứa trẻ con nhà nghèo tìm tòi, nhặt nhanh những thứ còn sót lại ở chợ.
(Mấy đứa trẻ con nhà nghèo ... sót lại”)
+ Mẹ con chị Tí: với cái hàng nước đơn sơ, vắng khách.
(“Mẹ con chị Tí ... hàng nước nhỏ”)
+ Bà cụ Thi: hơi điên đến mua rượu lúc đêm tối rồi đi lần vào bóng tối.
(“Bà cụ Thi ... cuối làng”)
+ Bác Siêu với gánh hàng phở - một thứ quà xa xỉ.
+ Gia đình bác xẩm mù sống bằng lời ca tiếng đàn và lòng hảo tâm của khách qua đường.
Cảnh chợ tàn và những kiếp người tàn tạ: sự tàn lụi, sự nghèo đói, tiêu điều của phố huyện nghèo.
d. Tâm trạng của Liên:
- Cảm nhận rất rõ: “mùi riêng của đất, của quê hương này”.
- Cảnh ngày tàn và những kiếp người tàn tạ: gợi cho Liên nỗi buồn thậm thía: “Liên ngồi lặng yên ... lòng man mác trước cái giờ khắc của ngày tàn”.
- Động lòng thương những đứa trẻ nhà nghèo nhưng chính chị cũng không có tiền mà cho chúng.
- Xót thương mẹ con chị Tí: ngày mò cua bắt tép, tối dọn cái hàng nước chè tươi chả kiếm được bao nhiêu.
Liên là một cô bé có tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, có lòng trắc ẩn, yêu thương con người.
- Liên là nhân vật Thạch Lam sáng tạo để kín đáo bày tỏ tình cảm của mình:
+ Yêu mến, gắn bó với thiên nhiên đất nước.
+ Xót thương đối với những kiếp người nghèo khổ.
2. Bức tranh phố huyện lúc đêm khuya:
a. Hình ảnh của “bóng tối” và “ánh sáng”:
- Phố huyện về đêm ngập chìm trong bóng tối:
+ “Đường phố và các ngõ con dần dần chứa đầy bóng tối”.
+ “Tối hết con đường thẳm thẳm ra sông, con đường qua chợ về nhà, các ngõ vào làng càng sẫm đen hơn nữa”.
Bóng tối xâm nhập, bám sát mọi sinh hoạt của những con người nơi phố huyện.
- Ánh sáng của sự sống hiếm hoi, bé nhỏ:
+ Một khe sáng ở một vài cửa hàng.
+ Quầng sáng thân mật quanh ngọn đèn chị Tí.
+ Một chấm lửa nhỏ trong bếp lửa bác Siêu.
+ Ngọn đèn của Liên “thưa thớt từng hột sáng lọt qua phên nứa”.
Đó là thứ ánh sáng yếu ớt, le lói như những kiếp người nghèo khổ nơi phố huyện.
- Ánh sáng và bóng tối tương phản nhau:
Bóng tối bao trùm, dày đặc >< ánh sáng mỏng manh, nhỏ bé.
Biểu trưng cho những kiếp người nhỏ bé sống leo lét, tàn lụi trong đêm tối mênh mông của xã hội cũ.
b. Đời sống của những kiếp người nghèo khổ trong bóng tối:
- Vẫn những động tác quen thuộc:
+ Chị Tí dọn hàng nước
+ Bác Siêu hàng phở thổi lửa.
+ Gia đình Xẩm “ngồi trên manh chiếu rách, cái thau sắt để trước mặt”, “Góp chuyện bằng mấy tiếng đàn bầu bật trong im lặng”
+ Liên, An trông coi cửa hàng tạp hoá nhỏ xíu.
Sống quẩn quanh, đơn điệu không lối thoát.
- Vẫn suy nghĩ và mong đợi như mọi ngày: Mong những người phu gạo, phu xe, mấy chú lính lệ vào hàng uống bát che tươi và hút điếu thuốc lào.
- Vẫn mơ ước: “chừng ấy người trong bóng tối dang mong đợi một cái gì tươi sáng cho cuộc sống nghèo khổ hàng ngày của họ”
Ước mơ mơ hồ: tình cảnh tội nghiệp của những người sống mà không biết số phận mình sẽ ra sao.
Giọng văn: chậm buồn, tha thiết thể hiện niềm cảm thương của Thạch Lam với những người nghèo khổ.
3. Hình ảnh chuyến tàu và tâm trạng chờ mong chuyến tàu đêm của Liên và An:
- Chuyến tàu đến trong sự háo hức đợi chờ của hai đứa trẻ:
+ Đèn ghi.
+ Ngọn lửa xanh biếc.
+ Tiếng còi xe lửa từ đâu vọng lại (Liên đánh thức em).
+ Tiếng xe rít mạnh vào ghi.
+ Một làng khói bừng sáng trắng lên đằng xa.
+ Tiếng hành khách ồn ào khe khẽ.
+ Tiếng tàu rầm rộ đi tới (Liên dắt tay em đứng dậy).
+ Các toa đèn sáng trưng.
- Chuyến tàu đi qua trong niềm nuối tiếc của hai đứa trẻ:
+ Để lại những đốm than đỏ.
+ Chấm xanh treo trên toa sau cùng xa mãi
+ Khuất sau rặng tre.
- Hồi ức về Hà Nội chợt ùa về trong Liên: “Liên lặng theo mơ tưởng. Hà Nội xa xâm, Hà Nội sáng rực vui vẻ và huyên náo”.
* Ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh con tàu:
- Biểu tượng của một thế giới đáng sống: sự giàu sang và rực rỡ ánh sáng, nó đối lập với cuộc sống mỏi mòn, nghèo khổ, tối tăm của người dân phố huyện.
- Hình ảnh của Hà Nội, của hạnh phúc, của những kí ức tuổi thơ êm đềm.
- Là khát vọng vươn ra ánh sáng, vượt qua cuộc sống tù túng, quẩn quanh, không cam chịu cuộc sống tầm thường, nhạt nhẽo đang vây quanh.
* Thông điệp nhà văn muốn gửi gắm:
- Đừng để cuộc sống chìm trong cái “ao đời phẳng lặng” (Xuân Diệu). Con người phải sống cho ra sống, phải không ngừng khao khát và xây dựng cuộc sống có ý nghĩa.
- Những ai phải sống trong một cuộc sống tối tăm, mòn mỏi, tù túng, hãy cố vươn ra ánh sáng, hướng tới một cuộc sống tươi sáng.
Giá trị nhân đạo sâu sắc của tác phẩm.
*CHỦ ĐỀ:
Niềm xót thương đối với những con ngườinghèo đói quẩn quanh và sự cảm thông, trân trọng trước ước mong có được cuộc sống tốt đẹp hơn của họ.
*TỔNG KẾT:
1. Nội dung:
- Bằng một truyện ngắn có cốt truyện đơn giản, Thạch Lam đã thể hiện một cách nhẹ nhàng mà thấm thía niềm xót thương đối với những kiếp người sống cơ cực, quẩn quanh, tăm tối ở phố huyện nghèo trước Cách mạng.
- Đồng thời, ông cũng biểu lộ sự trân trọng ước mong tuy còn mơ hồ của họ.
2. Nghệ thuật:
- Cốt truyện đơn giản, kiểu truyện trữ tình.
- Giọng văn nhẹ nhàng, trầm tĩnh, lời văn bình dị, tinh tế.
- Vừa có yếu tố hiện thực, vừa có yếu tố lãng mạn.
- Cảnh thiên nhiên giàu chất thơ và tâm trạng nhân vật được miêu tả nhẹ nhàng, tinh tế.
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn