Tôi không bao giờ tươi tỉnh với
mẹ, chưa bao giờ chủ động nói
với mẹ, càng không bao giờ gọi
"Mẹ!", khi phải trao đổi với mẹ,
tôi gào là chủ yếu, mẹ không bao
giờ dám hé miệng.
Nhà không thể nuôi không mẹ
mãi, bà nội quyết định huấn
luyện cho mẹ làm việc vặt. Khi đi
làm đồng, bà nội dắt mẹ đi "quan
sát học hỏi", bà bảo mẹ không
nghe lời sẽ bị đánh đòn.
Sau một thời gian, bà nội nghĩ
mẹ đã được dạy dỗ tương đối
rồi, liền để mẹ tự đi cắt cỏ lợn. Ai
ngờ mẹ chỉ cắt nửa tiếng đã
xong cả hai bồ "cỏ lợn". Bà nội
vừa nhìn đã tá hỏa sợ hãi, cỏ mẹ
cắt là lúa giống vừa làm đòng trỗ
bông trong ruộng nhà người ta.
Bà nội vừa sợ vừa giận phát
cuồng chửi rủa: "Con mẹ điên lúa
và cỏ mà không phân biệt
được..." Bà nội còn đang chưa
biết nên xoay xở ra sao, thì nhà
có ruộng bị cắt lúa tìm tới, mắng
bà cố ý dạy con dâu làm càn. Bà
nội tôi lửa giận bốc phừng
phừng, trước mặt người ta lấy
gậy đánh vào eo lưng con dâu,
chửi: "Đánh chết con điên này,
mày cút ngay đi cho bà..."
Mẹ tuy điên, nhưng vẫn biết đau,
mẹ nhảy nhỏm lên chạy trốn đầu
gậy, miệng phát ra những tiếng
lắp bắp sợ hãi: "Đừng... đừng...".
Sau rồi, nhà người ta cũng cảm
thấy chướng mắt, chủ động bảo:
"Thôi, chúng tôi cũng chẳng bắt
đền nữa. Sau này giữ cô ta chặt
một tí là được...". Sau khi cơn
sóng gió qua, mẹ oại người dưới
đất thút thít khóc. Tôi khinh bỉ
bảo: "Cỏ với lúa mà cũng chả
phân biệt được, mày đúng là
lợn!" Lời vừa dứt, gáy tôi bị một
cái tát lật, là bà. Bà trừng mắt bảo
tôi: "Thằng ngu kia, mày nói cái
gì đấy? Mày còn thế này nữa? Đấy
là ****** đấy!" Tôi vùng vằng
bĩu môi: "Cháu không có loại mẹ
điên khùng thế này!"
"A, mày càng ngày càng láo. Xem
bà có đánh mày không!" Bà nội
lại giơ tay lên, lúc này chỉ thấy mẹ
như cái lò xo bật từ dưới đất lên,
che giữa bà nội và tôi, mẹ chỉ tay
vào đầu mẹ, kêu thảng thốt:
"Đánh tôi, đánh tôi!"
Tôi hiểu rồi, mẹ bảo bà nội đánh
mẹ, đừng đánh tôi. Cánh tay bà
trên không trung thõng xuống,
miệng lẩm bẩm: "Con mẹ điên
này, trong lòng nó cũng biết
thương con đây!". Tôi vào lớp
một, cha được một hộ chuyên
nuôi cá làng bên mời đi canh hồ
cá, mỗi tháng lương 50 tệ. Mẹ
vẫn đi làm ruộng dưới sự chỉ bảo
của bà, chủ yếu là đi cắt cỏ lợn,
mẹ cũng không còn gây ra vụ rầy
rà nào lớn nữa.
Nhớ một ngày mùa đông đói rét
năm tôi học lớp ba, trời đột ngột
đổ mưa, bà nội sai mẹ mang ô
cho tôi. Có lẽ trên đường đến
trường tôi mẹ đã ngã ì oạch mấy
lần, toàn thân trông như con khỉ
lấm bùn, mẹ đứng ở ngoài cửa
sổ lớp học nhìn tôi cười ngớ
ngẩn, miệng còn gọi tôi: "Thụ...
ô...". Có mấy đứa bạn tôi cười
khúc khích, tôi như ngồi trên bàn
chông, oán hận mẹ khủng khiếp,
hận mẹ không biết điều, hận mẹ
làm tôi xấu hổ, càng hận thằng
Phạm Gia Hỷ cầm đầu trêu chọc.
Trong lúc nó còn đang khoa
trương bắt chước mẹ, tôi chộp
cái hộp bút trước mặt, đập thật
mạnh cho nó một phát, nhưng bị
Phạm Gia Hỷ tránh được. Nó
xông tới bóp cổ tôi, chúng tôi
giằng co đánh nhau. Tôi nhỏ con,
vốn không phải là đối thủ của nó,
bị nó dễ dàng đè xuống đất. Lúc
này, chỉ nghe một tiếng "vút" kéo
dài từ bên ngoài lớp học, mẹ
giống như một đại hiệp "bay" ào
vào, một tay tóm cổ Phạm Gia Hỷ,
đẩy ra tận ngoài cửa lớp. Ai cũng
bảo người điên rất khỏe, thật sự
đúng là như vậy. Mẹ dùng hai tay
nhấc bổng thằng bắt nạt tôi lên
trên không trung, nó kinh sợ kêu
khóc gọi bố mẹ, một chân béo ị
khua khoắng đạp loạn xạ trên
không trung. Mẹ không thèm để
ý, vứt nó vào ao nước cạnh cổng
trường, rồi mặt thản nhiên, mẹ đi
ra.
Mẹ vì tôi gây ra đại hoạ, mẹ lại
làm như không có việc gì xảy ra.
Trước mặt tôi, mẹ lại có vẻ khiếp
nhược, nhìn tôi vẻ muốn lấy lòng.
Tôi hiểu ra đây là tình yêu của
mẹ, dù đầu óc mẹ không tỉnh
táo, thì tình yêu của mẹ vẫn tỉnh
táo, vì con trai của mẹ bị người
ta bắt nạt. Lúc đó tôi không kìm
được kêu lên: "Mẹ!" đây là tiếng
gọi đầu tiên kể từ khi tôi biết nói.
Mẹ sững sờ cả người, nhìn tôi rất
lâu, rồi y hệt như một đứa trẻ
con, mặt mẹ đỏ hồng lên, cười
ngớ ngẩn. Hôm đó, lần đầu tiên
hai mẹ con tôi cùng che một cái
ô về nhà. Tôi kể sự tình cho bà
nội nghe, bà nội sợ rụng rời ngã
ngồi lên ghế, vội vã nhờ người đi
gọi cha về. Cha vừa bước vào
nhà, một đám người tráng niên
vạm vỡ tay dao tay thước xông
vào nhà tôi, không cần hỏi han
trắng đen gì, trước tiên đập phá
mọi bát đũa vò hũ trong nhà nát
như tương, trong nhà như vừa
có động đất cấp chín. Đây là
những người do nhà Phạm Gia
Hỷ nhờ tới, bố Phạm hung hãn
chỉ vào cha tôi nói: "Con trai tao
sợ quá đã phát điên rồi, hiện
đang nằm nhà thương. Nhà mày
mà không mang 1000 tệ trả tiền
thuốc thang, ****** tao cho
một mồi lửa đốt tan cái nhà mày
ra."
Một nghìn tệ? Cha đi làm một
tháng chỉ 50 tệ! Nhìn những
người sát khí đằng đằng nhà họ
Phạm, cha tôi mắt đỏ lên dần, cha
nhìn mẹ với ánh mắt cực kỳ
khủng khiếp, một tay nhanh như
cắt dỡ thắt lưng da, đánh tới tấp
khắp đầu mặt mẹ. Một trận lại
một trận, mẹ chỉ còn như một
con chuột khiếp hãi run rẩy, lại
như một con thú săn đã bị dồn
vào đường chết, nhảy lên hãi
hùng, chạy trốn, cả đời tôi không
thể quên tiếng thắt lưng da vụt
lạnh lùng lên thân mẹ và những
tiếng thê thiết mẹ kêu. Sau đó
phải trưởng đồn cảnh sát đến
ngănbàn tay bạo lực của cha. Kết
quả hoà giải của đồn cảnh sát là:
Cả hai bên đều có tổn thất, cả hai
không nợ nần gì nhau cả. Ai còn
gây sự sẽ bắt luôn người đó.
Đám người đi rồi, cha tôi nhìn
khắp nhà mảnh vỡ nồi niêu bát
đũa tan tành, lại nhìn mẹ tôi vết
roi đầy mình, cha tôi bất ngờ ôm
mẹ tôi vào lòng khóc thảm thiết.
"Mẹ điên ơi, không phải là tôi
muốn đánh mẹ, mà nếu như tôi
không đánh thì việc này không
thể dàn xếp nổi, nhà mình làm gì
có tiền mà đền cho người. Bởi
nghèo khổ quá mà thành hoạ
đấy thôi!". Cha lại nhìn tôi nói:
"Thụ, con phải cố mà học lên đại
học. Không thì, nhà ta cứ bị
người khác bắt nạt suốt đời,
nhé!". Tôi gật đầu, tôi hiểu.
Mùa hè năm 2000, tôi thi đỗ vào
trung học với kết quả xuất sắc.
Bà nội tôi vì làm việc cực nhọc cả
đời mà mất trước đó, gia cảnh
ngày càng khó khăn hơn. Cục
Dân Chính khu tự trị Ân Thi (Hồ
Bắc) xếp nhà tôi thuộc diện đặc
biệt nghèo đói, mỗi tháng trợ
cấp 40 tệ. Trường tôi học cũng
giảm bớt học phí cho tôi, nhờ
thế tôi mới có thể học tiếp.
Vì học nội trú, bài vở nhiều, tôi
rất ít khi về nhà. Cha tôi vẫn đi
làm thuê 50 tệ một tháng, gánh
tiếp tế cho tôi đặt lên vai mẹ,
không ai thay thế được. Mỗi lần
bà thím nhà bên giúp nấu xong
thức ăn, đưa cho mẹ mang đi. Hai
mươi ki lô mét đường núi ngoằn
ngoèo ruột dê làm khổ mẹ phải
tốn sức ghi nhớ đường đi, gió
tuyết cũng vẫn đi. Và thật là kỳ
tích, hễ bất cứ việc gì làm vì con
trai, mẹ đều không điên tí nào.
Ngoài tình yêu mẫu tử ra, tôi
không còn cách giải thích nào
khác. Y học cũng nên giải thích
khám phá hiện tượng này.
27/4/2003, lại là một chủ nhật,
mẹ lại đến, không chỉ mang đồ
ăn cho tôi, mẹ còn mang đến
hơn chục quả đào dại. Tôi cầm
một quả, cắn một miếng, cười
hỏi mẹ: "Ngọt quá, ở đâu ra?" Mẹ
nói: "Tôi... tôi hái..." không ngờ
mẹ tôi cũng biết hái cả đào dại,
tôi chân thành khen mẹ: "Mẹ, mẹ
càng ngày càng tài giỏi!". Mẹ
cười hì hì.
Trước lúc mẹ về, tôi theo thói
quen dặn dò mẹ phải cẩn thận
an toàn, mẹ ờ ờ trả lời. Tiễn mẹ
xong, tôi lại bận rộn ôn tập trước
kỳ thi cuối cùng của thời phổ
thông. Ngày hôm sau, khi đang ở
trên lớp, bà thím vội vã chạy đến
trường, nhờ thầy giáo gọi tôi ra
ngoài cửa. Thím hỏi tôi, mẹ tôi có
đến đưa tiếp tế đồ ăn không? Tôi
nói đưa rồi, hôm qua mẹ về rồi.
Thím nói: "Không, ****** đến
giờ vẫn chưa về nhà!" Tim tôi
thót lên một cái, mẹ tôi chắc
không đi lạc đường? Chặng
đường này mẹ đã đi ba năm rồi,
có lẽ không thể lạc được. Thím
hỏi: "****** có nói gì không?"
Tôi bảo không, mẹ chỉ cho cháu
chục quả đào tươi. Thím đập hai
tay:" Thôi chết rồi, hỏng rồi, có lẽ
vì mấy quả đào dại rồi!" Thím
kêu tôi xin nghỉ học, chúng tôi đi
men theo đường núi về tìm.
Đường về quả thực có mấy cây
đào dại, trên cây chỉ lơ thơ vài
quả cọc, bởi nếu mọc ở vách đá
mới còn giữ được quả. Chúng tôi
cùng lúc nhìn thấy trên thân cây
đào có một vết gãy cành, dưới
cây là vực sâu trăm thước. Thím
nhìn tôi rồi nói: "Chúng ta đi
xuống khe vách đá tìm!" Tôi nói:
"Thím, thím đừng doạ cháu...".
Thím không nói năng kéo tôi đi
xuống vách núi...
Mẹ nằm yên tĩnh dưới khe núi,
những trái đào dại vương vãi
xung quanh, trong tay mẹ còn
nắm chặt một quả, máu trên
người mẹ đã cứng lại thành đám
màu đen nặng nề. Tôi đau đớn
tới mức ngũ tạng như vỡ ra, ôm
chặt cứng lấy mẹ, gọi: "Mẹ ơi, Mẹ
đau khổ của con ơi! Con hối hận
đã nói rằng đào này ngọt! Chính
là con đã lấy mạng của mẹ... Mẹ
ơi, mẹ sống chẳng được hưởng
sung sướng ngày nào..." Tôi sát
đầu tôi vào khuôn mặt lạnh cứng
của mẹ, khóc tới mức những hòn
đá dại trên đỉnh núi cũng rớt
nước mắt theo tôi.
Ngày 7/8/2003, một trăm ngày
sau khi chôn cất mẹ, thư gọi
nhập học dát vàng dát bạc của
Đại học Hồ Bắc đi xuyên qua
những ngả đường mẹ tôi đã đi,
chạy qua những cây đào dại,
xuyên qua ruộng lúa đầu làng,
"bay" thẳng vào cửa nhà tôi. Tôi
gài lá thư đến muộn ấy vào đầu
ngôi mộ cô tịch của mẹ: "Mẹ, con
đã có ngày mở mặt mở mày rồi,
MẸ có nghe thấy không? MẸ có
thể ngậm cười nơi chín suối rồi!"