Thanh niên vẫn là lực lượng tích cực trong phong trào tình nguyện. Có rất nhiều điển hình tình nguyện trong phong trào này. Làng “Thanh niên Kiên Chính” là một ví dụ. Kiên Chính là vùng công giáo toàn tòng thuộc huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định. Đoàn thanh niên ở đây đã lựa chọn những tình nguyện viên thanh niên làm kinh tế giỏi cho dự tập huấn kiến thức về quản lý và kỹ thuật nuôi trồng, đánh bắt hải sản rồi đưa về vận động thanh niên và gia đình làm theo. Sau hai năm xây dựng, “Làng Thanh niên Kiên Chính” đã thành lập được đội tàu đánh bắt cá xa bờ, xây dựng được hai khu vực nuôi tôm đã cho thu hoạch và bắt đầu có lãi.
Phong trào tình nguyện giúp đỡ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn trong những năm qua cũng phát triển khá sâu rộng. Ở tất cả 64 tỉnh, thành đều có cơ sở nuôi dạy, cứu giúp trẻ em gặp khó khăn. Chỉ riêng ở Hà Nội, đến cuối năm 2000 đã có 5.547 tình nguyện viên là công chức, doanh nghiệp, người tu hành, thợ thủ công, người buôn bán nhỏ, sinh viên tham gia lĩnh vực này. Cùng năm đã có gần 35.000 trẻ em có hoàn cảnh khó khăn được giúp đỡ. Có rất nhiều tấm gương tiêu biểu như sư cụ Đàm Bình chùa Xã Đàn trong nhiều năm qua đã quyên góp hàng trăm triệu đồng thường xuyên đỡ đầu 30 trẻ em, trợ cấp cho trường Câm điếc Xã Đàn. Ông Vũ Tiến ở phố Trần Quốc Toản đã lập ra “Cơ sở Xa Mẹ” tập hợp hàng trăm trẻ em lang thang, hướng dẫn cho các em cách bán báo, lo nơi ăn chốn ở và dạy nghề cho các em. Trên địa bàn Hà Nội hiện có 35 trung tâm giáo dục thường xuyên, 47 “lớp học linh hoạt”, 50 “lớp học tình thương” do đội ngũ giáo viên tình nguyện phụ trách thu hút gần 1000 trẻ lang thang, khuyết tật theo học. Ở Thành phố Hồ Chí Minh, chị Huỳnh Tiểu Hương có quãng đời niên thiếu cơ cực đã phấn đấu trở thành một doanh nghiệp giỏi, từ nhiều năm nay với tất cả tình thương yêu đã không tiếc công sức và hàng tỉ đồng để chăm sóc, cưu mang các em nhỏ thiệt thòi, cơ nhỡ. Hàng trăm trẻ em bụi đời không nơi nương tựa nhờ sự cưu mang của chị đã trưởng thành, có công ăn việc làm ổn định và có người nay đang học đại học.
] Một nét mạnh của phong trào tình nguyện ở Việt Nam từ 1990 trở lại đây là ngày càng có sự tham gia tích cực và có hiệu quả hơn của cộng đồng các tổ chức tình nguyện quốc tế. Bên cạnh các hoạt động từ thiện nhân đạo, các tổ chức này còn tham gia tích cực vào công tác phát triển cộng đồng, nâng cao năng lực và xóa đói giảm nghèo cho các cộng đồng dân cư có khó khăn.
Từ đầu năm 1990, Chương trình Người tình nguyện Liên Hợp Quốc (UNV) đã mở văn phòng tại Việt Nam. Số người tình nguyện của UNV hiện nay đã tăng gấp ba so với thời kỳ đầu. Số tình nguyện viên trong nước cũng tăng lên khá nhiều, chiếm 50% tổng số người tình nguyện của chương trình. Các tình nguyện viên UNV hoạt động trên nhiều lĩnh vực và không quản ngại vất vả đến những vùng sâu, vùng xa, chia sẻ khó khăn với đồng bào địa phương, và cung cấp những kiến thức và kinh nghiệm làm ăn, góp phần phát triển kinh tế xã hội ở Việt Nam.
Nhiều tổ chức quốc tế khác cũng đã cử hàng trăm người tình nguyện có năng lực và nhiệt tình tới làm việc tại Việt Nam. Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản đã xây dựng Chương trình tình nguyện viên hải ngoại Nhật Bản (JOCV) tại Việt Nam từ năm 1994. Cho đến nay tình nguyện viên hải ngoại Nhật Bản đã tham gia có hiệu quả hàng chục dự án phát triển kinh tế xã hội. Hàng trăm tình nguyện viên của các tổ chức phi chính phủ và của nhà nước Úc, Canada, Hàn Quốc, Anh, v.v… đã và đang sát cánh cùng người tình nguyện Việt Nam trong nhiều lĩnh vực như xóa đói giảm nghèo, bảo vệ rừng, bảo vệ nguồn nước, dạy ngoại ngữ, chuyển giao kiến thức mới về quản lý, kinh doanh, phát triển kinh tế xã hội ở Việt Nam. Hàng trăm lượt thầy thuốc các nước Mỹ, Pháp, Úc, Ca-na-đa đã tình nguyện đến Việt Nam hướng dẫn, chia sẻ kinh nghiệm ghép thận, thay van tim, vá môi và các kỹ thuật khác mang lại cuộc sống và nụ cười cho hàng ngàn bệnh nhân, chủ yếu là trẻ nhỏ.
Hoạt động của các tổ chức tình nguyện quốc tế ở Việt Nam không chỉ mang lại các kết quả tích cực từ các chương trình phát triển cụ thể mà các tình nguyện viên đã tham gia thực hiện. Sâu xa hơn (và quan trọng hơn), nó đã góp phần tạo ra và nâng cao nhận thức về vấn đề tình nguyện cho một số đông người Việt Nam, trong đó có cả một số nhà lãnh đạo và quản lý. Với truyền thống đoàn kết và nhân ái, tất cả nhân dân Việt Nam đều hiểu sâu sắc rằng, để vươn lên từ một xuất phát điểm thấp, mỗi người cần phải nỗ lực hết sức để phát huy nội lực bằng cách tình nguyện giúp đỡ những người khó khăn và đóng góp vào sự phát triển của cộng đồng và đất nước.
Năm quốc tế những người tình nguyện IYV 2001 của Liên Hợp Quốc được Chính phủ và nhân dân Việt Nam nồng nhiệt đón nhận với tình cảm sâu sắc và thể hiện bằng những việc làm thiết thực. Ban chỉ đạo các hoạt động kỷ niệm IYV 2001 đã được thành lập ngày 7-3-2001. Ban chỉ đạo đã có chương trình hoạt động cụ thể tập trung vào công tác tuyên truyền phổ biến, giáo dục nhận thức về người tình nguyện và các hoạt động tình nguyện như tổ chức cuộc thi viết về người tình nguyện, xuất bản sách báo, phim ảnh về người tình nguyện, tổ chức các hội nghị tổng kết về “Đóng góp của người tình nguyện hỗ trợ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn” ở bốn thành phố lớn, v.v… Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức “Chiến dịch mùa hè thanh niên sinh viên tình nguyện 2001” cũng thành lập một ban chỉ đạo chiến dịch hoạt động thường xuyên mang lại thắng lợi to lớn cho cả chiến dịch. Cũng chính Đoàn Thanh niên đã có kế hoạch vận động 500 thày thuốc trẻ và 500 sinh viên các trường sư phạm tình nguyện lên công tác dài hạn tại các vùng cao, vùng sâu và vùng xa của đất nước, góp phần cải thiện đời sống kinh tế, văn hoá, xã hội ở các vùng có khó khăn.
Tuy còn một số mặt yếu. Có lúc có nơi còn nặng về hình thức, các hoạt động thiếu sự phối hợp đồng bộ, chỉ đạo nhất quán, chưa coi trọng huấn luyện kỹ năng, nhưng phong trào tình nguyện ở Việt Nam nhìn chung đã có những tiến bộ đáng kể. Các mặt yếu đang dần được chỉ ra và từng bước khắc phục. Với IYV tạo đà vươn tới, với sự quan tâm của Chính phủ đối với các hoạt động tình nguyện và sự hưởng ứng rộng rãi của các tổ chức xã hội Việt Nam, sự tham gia tích cực và chia sẻ hiểu biết của cộng đồng tình nguyện quốc tế, phong trào tình nguyện của Việt Nam sẽ có một tương lai đầy hứa hẹn.
[Chúc bạn thành công!