Úi, quên mất tiêu luôn, topic chắc gần đóng mạng nhện rồi quá
Hôm nay chúng ta sẽ đến với dạng nghị luận thứ hai
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
1. Khái niệm:
- Bình luận về một hiện tượng đang diễn ra trong thực tế đời sống xã hội như: ô nhiễm môi trường, bạo hành gia đình, tai nạn giao thông, tiếp sức tuyến đầu chống dịch, áp lực thi cử,...... thu hút sự quan tâm của dư luận. Nói dễ hiểu thì đây là một vấn đề ở trong đời sống con người tận mắt quan sát thấy ở ngoài đời sống.
- Đó có thể là hiện tượng tốt, xấu, được khen ngợi hay bị phê bình, chê trách.
2. Dàn ý chung:
Trước khi đến với dàn ý thì dạng nghị luận này còn gồm hai dạng nhỏ là:
- Nghị luận về một hiện tượng tốt
- Nghị luận về một hiện tượng xấu.
Hiện tượng tốt:
a, Mở bài:
- Dẫn dắt và nêu vấn đề.
b, Thân bài:
- Luận điểm 1: Hiện tượng, giải thích hiện tượng: (Nêu cụ thể về hiện tượng)
+ Giải thích sơ lược hiện tượng đời sống,làm rõ những từ ngữ, hình ảnh, khái niệm có trong đề bài.
+ Hiện tượng ấy là gì?
+ Xảy ra ở đâu? Do ai làm?
- Luận điểm 2: Nguyên nhân:
+ Tại sao lại có hiện tượng ấy?
+ Nguyên nhân do ai ? (con người, thiên nhiên, chủ quan, khách quan,......)
- Luận điểm 3: Lợi ích:
+ Về cá nhân mỗi người, tập thể.
+ Về mặt sức khỏe.
+ Về mặt tâm lí.
+...........
- Luận điểm 4: Phản biện vấn đề:
+ Lật ngược lại vấn đề và phê phán hiện tượng trái ngược ấy.
- Giải pháp:
+ Nên làm gì để khắc phục?
- Luận điểm 5: Rút ra bài học:
+ Bài học nhận thức.
+ Bài học hành động.
c, Kết bài:
- Nêu cảm nghĩ và liên hệ bản thân.
- Đánh giá chung về hiện tượng.
Hiện tượng xấu:
a, Mở bài:
- Dẫn dắt và nêu vấn đề:
b, Thân bài:
- Luận điểm 1: Nêu hiện tượng, giải thích hiện tượng:
+ Giải thích sơ lược hiện tượng đời sống,làm rõ những từ ngữ, hình ảnh, khái niệm có trong đề bài.
+ Thực tế vấn đề đang diễn ra như thế nào?
+ Có ảnh hưởng ra sao đối với đời sống không?
+ Thái độ của xã hội đối với vấn đề như thế nào?
- Luận điểm 2: Nguyên nhân:
+ Nguyên nhân chủ quan.
+ Nguyên nhân khách quan.
- Luận điểm 3: Tác hại:
+ Về mặt sức khỏe.
+ Về mặt vật chất.
+ Về mặt tinh thần.
+...................
- Luận điểm 4: Đưa ra giải pháp:
+ Nên làm gì để hạn chế hiện tượng đó?
+ Đề xuất ra những hành động thiết thực nên làm.
- Luận điểm 5: Rút ra bài học:
+ Bài học về nhận thức.
+ Bài học về hành động.
(Hiện tượng này đúng hay sai? Nhận thức về hiện tượng này như thế nào?)
c, Kết bài:
- Đánh giá chung về hiện tượng.
3, Gợi ý làm bài:
Đề 1: Suy nghĩ về hiện tượng học sinh sử dụng điện thoại trong trường học.
A, Mở bài:
- Giới thiệu vấn đề cần nghị luận.
B, Thân bài:
- Thực trạng:
+ Một số trường cấp Trung học cơ sở, Trung học Phổ Thông đã cho phép học sinh mang điện thoại tới trường để phục vụ việc học cũng như tra cứu, tìm hiểu thông tin một cách dễ dàng hơn.
+ Điện thoại cũng là một con dao hai lưỡi, nếu biết sử dụng đúng cách thì sẽ tạo ra hiệu ứng tốt, giúp bản thân hiểu biết hơn, còn nếu quá u mê, không kiểm soát được sẽ dẫn tới nghiện điện thoại.
+ Nhiều học sinh lợi dụng việc mang điện thoại tới trường vào mục đích xấu, rủ nhau tụ tập chơi game, gây xung đột dẫn tới đánh nhau, lên facebook tán gẫu, không tập trung nghe giảng bài, chểnh mảng khi có điện thoại bên cạnh.
+ Hơn nữa, các trường đều có phương hướng hoạt động riêng, trường cho mang điện thoại, trường thì không, tạo nên sự hoang mang cho cả học sinh và phụ huynh.
+ Nhiều học sinh không có điều kiện nên việc mang điện thoại tới trường còn nhiều mặt hạn chế
- Lợi ích của việc mang điện thoại:
+ Hầu hết mọi thông tin đều có trên Internet, việc mang điện thoại đến trường sẽ giúp học sinh tìm hiểu thông tin, tìm tài liệu, bài tập một cách dễ dàng, nâng cao chất lượng học tập. Có nhiều môn học cũng cần đến sự giúp đỡ của công nghệ thông tin.
+ Qua đó, giáo viên có thể hướng dẫn cho học sinh các kĩ năng đọc, tìm kiếm tài liệu, chắt lọc kiến thức trên mạng để phục vụ cho quá trình tự học.
+ Nhiều bạn học sinh xa nhà có công cụ liên lạc với cha mẹ, người thân sau giờ tan học.
=> Mang đến nhiều lợi ích thiết thực.
- Hậu quả của việc lạm dụng điện thoại:
+ Cái gì cũng có mặt trái của nó hết, ngoài một số học sinh chấp hành đúng nội quy của nhà trường thù có một số cá nhân, thậm chí là tập thể thường lạm dụng điện thoại ở mục đích học tập vào mục đích cá nhân.
+ Nhiều học sinh không nghe giảng, chép bài, chơi điện thoại lén trong lớp, rủ nhau chơi game, tán gẫu,... việc học đâm ra chểnh mảng.
+ Nhiều vụ việc ẩu đả, đánh nhau cũng từ điện thoại mà ra, lúc đầu chỉ nói chuyện, sau đó mâu thuẫn, đánh nhau lúc nào không hay.
+ Giờ ra chơi, học sinh thường mỗi người một cái điện thoại ngồi ở góc lớp, chán các hoạt động vui chơi, giảu trí ngoài sân trường.
=> Gây ra nhiều ý kiến trái chiều về việc học sinh mang điện thoại tới trường.
- Giải pháp:
+ Nhiều trường học xây dựng thư viện kết hợp với dàn máy tính giúp học sinh vừa tìm thông tin trong sách và lẫn trên mạng.
+ Có hệ thống điện thoại công cộng ở hành lang trường để học sinh gọi điện với người thân đưa đón khi tan học.
+ Các thầy cô giáo sẽ thu điện thoại vào đầu giờ học, khi cần đến sẽ phát ra cho học sinh.
+ Quản lí nghiêm nếu đồng ý cho học sinh mang điện thoại đến trường, những trường hợp vi phạm sẽ bị xử lí để mọi người noi gương.
C, Kết bài:
- Nêu cảm nghĩ của bản thân.
Đề 2: Trong một bài viết trên báo, có một bạn trẻ tâm sự: "Tôi ưa nói, ưa tranh luận, nhưng khi tôi 17 tuổi nếu tôi giơ tay phát biểu trước lớp về một vấn đề không đồng ý với quan điểm của thầy cô, tôi bị dòm ngó, tẩy chay, cười mỉa... Hình như ở Việt Nam, người ta rất khó chấp nhận chuyện
người nhỏ hơn mình hay tranh luận thẳng thắn với người lớn".
(Đặng Anh, Sống đúng là chính mình, tuoitre.vn, ngày 9/9/2013).
Từ góc độ của một người trẻ, anh/chị hãy viết bài văn ngắn khoảng 600 từ cho biết suy nghĩ của mình về ý kiến trên.
a, Mở bài:
- Dẫn dắt và nêu vấn đề cần nghị luận.
b, Thân bài:
- Nêu bản chất của hiện tượng- giải thích hiện tượng
+ Ý kiến trên nêu lên một thực tế khá phổ biến trong xã hội Việt Nam: những người trẻ tuổi có tư duy độc lập, khi vượt qua rào cản tuổi tác có chủ kiến cá nhân thường phải đối mặt với cái nhìn và đánh giá mang tính định kiến của cộng đồng xã hội.
+ Từ đấy, chính bản thân người trẻ cũng dễ mang tâm lí kém tự tin, luôn có thái độ rụt rè, thụ động khi bộc lộ chủ kiến, thậm chí không bao giờ nói ra suy nghĩ của mình trước đám đông
- Thực trạng.
+ Hiện tượng được đề cập là hiện tượng khá phổ biến trong trường học của Việt Nam. Với lối giảng dạy truyền thống và nếp sống của cộng đồng, học sinh của nước ta khá thụ động trong học tập, gần như chỉ tiếp thu kiến thức một chiều và ít khi đặt ra câu hỏi hay đưa ra những suy nghĩ đi ngược lại với điều được dạy. Tuy nhiên, cũng có một số học sinh dám bộc lộ chủ kiến của mình thì lại ít được gv khuyến khích, thậm chí còn bị bác bỏ, bị phủ nhận.
+ Ở cấp độ xã hội, hiện tượng này cũng xuất hiện rất nhiều. Người trẻ tuổi thường bị nhìn nhận là trẻ người non dạ, ngựa non háu đá, trứng khôn hơn vịt. Vì vậy, đa phần người trẻ, những người giàu sức sống, sự năng động, sáng tạo trong tư duy và hành động nhất lại trở thành những cỗ máy câm lặng, ít dám bộc lộ bản thân.
- Nguyên nhân:
+ Xã hội Việt Nam vốn có truyền thống "kính lão đắc thọ", người trẻ tuổi phải luôn lắng nghe và tôn trọng người lớn tuổi hơn để học tập kinh nghiệm sống.
+ Do sự ích kỉ, bảo thủ của người lớn.
+ Trong xã hội Á Đông nói chung và xã hội Việt Nam nói riêng, con người có khuynh hướng sống khép mình, giấu cái tôi cá nhân đi chứ không chủ động bộc phát cái tôi mạnh mẽ như người phương Tây.
+ Vì vậy, người Việt Nam có tâm lí ngại nói lên suy nghĩ riêng trước đám đông, đặc biệt là người trẻ tuổi….
- Hậu quả:
+ Những người trẻ có tâm huyết trở nên bất mãn, thờ ơ, thiếu tự tin…
+ Người trẻ không có điều kiện thể hiện tài năng và sự cống hiến cho xã hội.
+ Thiếu công bằng khi bình xét, đánh giá khen thưởng …
- Giải pháp:
+ Bộc lộ chủ kiến là một hành động tích cực, cần được khuyến khích và người trẻ cũng cần có ý thức về cách thức và thái độ khi thể hiện chủ kiến của mình: thẳng thắn và khiêm tốn, bộc trực, mạnh mẽ, biết bảo vệ ý kiến riêng nhưng không được kiêu căng, thất lễ với người khác.
+ Về phía những người lớn tuổi, những bậc tiền nhân và cả cộng đồng cần có cái nhìn rộng mở hơn với người trẻ, biết lắng nghe, chia sẻ và trao đổi ý kiến với họ; đồng thời đánh giá và nhìn nhận đúng mức sự đóng góp của người trẻ chứ không nên có thái độ dòm ngó, tẩy chay, cười mỉa" làm ảnh hưởng đến tinh thần và tâm lí của thế hệ trẻ.
+ Cần động viên và khuyến khích thế hệ trẻ biết sống chủ động, sống sáng tạo và bộc lộ mình hơn để góp phần thay đổi cuộc sống theo hướng tích cực.
- Bình luận, mở rộng vấn đề:
+ Không đồng tình trước thói quen kì thị của một số người lớn tuổi truớc chính kiến của những người trẻ tuổi hơn
+ Nâng cao trình độ, suy nghĩ thấu đáo...; dám bộc lộ chủ kiến của mình đồng thời tôn trọng ý kiến của người trẻ như
mình.
+ Cần phải phân biệt giữa thái độ bộc lộ suy nghĩ của cá nhân để trao đổi, tranh luận với người khác với thái độ chống
đối, tiếu tôn trọng, thậm chí xấc xược, hỗn láo với người lớn tuổi ở những người trẻ.
c, Kết bài:
- Khẳng định: Vấn đề tác giả Đặng Anh đặt ra là một vấn đề đáng suy nghĩ và có giá trị không chỉ đối với người trẻ
mà đối với cả cộng đồng.
- Bài học nhận thức và hành động của bản thân.
P/s: Dàn ý thứ hai gõ lại từ một cuốn bồi dưỡng học sinh giỏi
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
