đặc điểm, tính chất chính của phong trào Cần Vương
Phạm Hồng LinhhCảm ơn bạn đã tham gia thảo luận tại team Sử. Sau đây mình xin gửi đến bạn bài làm tham khảo của mình nhé!
Phong trào nổ ran gay từ phút đầu với tinh thần dũng cảm quyết tâm cao; kiên quyết đánh bại quân xâm lược; bất chấp kẻ thù hung bạo có vũ khí hiện đại.
- Lực lượng tham gia các văn thân, sỹ phu, học trò, những nông dân nghèo từ miền Bắc, Trung, Nam, đồng bằng, miền núi.
- PTCV kéo dài 12 năm, phạm vi phong trào cũng rộng khắp cả nước,từ cực Nam Trung Bộ chạy dài tới biên giới Việt – Trung, tập trung mạnh nhất ở Thanh Hoá, Nghệ An, Hà tĩnh, phong trào phát triển rộng khắp, bao gồm hàng loạt cuộc khởi nghiã lớn nhỏ. Phong trào nổ ra mạnh mẽ nhất trong giai đoạn từ 1885-1888; cuộc chiến đấu diễn ra bền bỉ, ngoan cường, lâu dài nhất là khởi nghiã Hương Khê( 1885-1895).
- Lực lượng lãnh đạo ptr là các văn thân, sĩ phu yêu nước. Họ chịu ảnh hưởng của tư tưởng nho gia trung quân ái quốc. Mặc dù làm quan hay không làm quan, hoặc không có đặc quyền đặc lợi trong triều đình, không có tài sản lớn nhưng tiếng nói của họ trong nd rất có trọng lượng, họ sống gần gũi với nd. Vì yêu nước, họ đứng lên hiệu triệu nhân dân kháng chiến.
- Hình thức đấu tranh: đấu tranh vũ trang, dựa vào địa hình thiên nhiên hiểm trở, dựa vào nhân dân, xây dựng làng kháng chiến( khởi nghĩa Ba Đình, dựa vào 3 làng Mậu Thịnh, Thượng Thọ, Mỹ Khê để xây dựng căn cứ) ; khởi nghĩa Hương Khê chọn địa bàn hoạt động là vùng rừng núi hiểm trở của Nghệ An, Hà Tĩnh, các thế kỷ trước đã từng là căn cứ chống xâm lược Mông Nguyên, và từng là nơi thủ hiểm của Lê Lợi. Khởi nghĩa Bãi Sậy nghĩa quân sử dụng vùng bãi sậy, lau lách um tùm, từng là căn cú chống phong kiến phương Bắc thời Bắc thuộc nhất là đầm Dạ Trạch. Đây là tính sáng tạo của nghiã quân trong xây dựng căn cứ và trong cách đánh.
Mục đích: Mặc dù diễn ra dưới danh nghĩa Cần Vương nhưng thực tế đây là một phong trào yêu nước đấu tranh chống thực dân Pháp xâm lược.
- Tính chất của phong trào Cần Vương: Thực chất là phong trào đấu tranh chống ngoại xâm của nhân dân ta dưới ngọn cờ của một ông vua yêu nước, thể hiện việc gắn quyền lợi của triều đình với quyền lợi của dân tộc. Trong cuộc khởi nghĩa Hương Khê tính chất của cuộc khởi nghiã đã có sự thay đổi: đó là sự xung đột giữa nhân dân VN với đế quốc Pháp và phong kiến tay sai tức là nội dung dân tộc của cuộc khởi nghĩa đã thể hiện rõ, chứ không còn đơn thuần chỉ là sự xung đột giữa đế quốc và phong kiến.
- Kết quả các cuộc khởi nghĩa diễn ra quyết liệt, tồn tại trong một thời gian khá dài (bắt đầu từ khi Hàm Nghi ra chiếu Cần Vương 1885-1896) nhưng cuối cùng các cuộc khởi nghiã đều thất bại, bị thực dân Pháp dìm trong bể máu.
- Nguyên nhân thất bại:
+ Nguyên nhân khách quan: Pháp còn mạnh thời kỳ 1885-1896 thực dân Pháp đã áp đặt xong nền thống trị trên đất nước ta khất phục được triều đình Huế. Cuộc xâm lược VN không chỉ là tham vọng của một số tên thực dân muốn làm vương ở một vùng đất mà bọn tư bản tài phiệt Pháp với yêu cầu về thị trường và nguyên liệu phục vụ cho sự phát triển kinh tế TBCN đang ở giai đoạn đế quốc, CNTB độc quyền nhà nước.Do vậy, chính phủ Pháp dồn lực lượng, vũ khí, khí tài hiện đại để dập tắt các cuộc khởi nghiã (tương quan lực lượng chênh lệnh giữa ta và địch, thực dân Pháp với thủ đoạn xảo quyệt, hiểm ác sẵn sàng bằng mọi cách đàn áp các cuộc khởi nghĩa).
+ Nguyên nhân chủ quan: Nguyên nhân chung nhất là hạn chế của ý thức hệ phong kiến (hệ tư tưởng). Khẩu hiệu Cần Vương chỉ là đáp ứng một phần nhỏ trước mắt yêu cầu của dân tộc, còn về thực chất không đáp ứng một cách triệt để yêu cầu khách quan của sự phát triển xã hội cũng như nguyện vọng sâu sắc của nhân dân là muốn thoát khỏi sự bóc lột của phong kiến, tiến lên một xã hội tốt đẹp hơn, trong đó toàn thể dân tộc chủ yếu là nông dân được sống tự do, no ấm. Từ đó phản ánh sự bất cập của ngọn cờ phong kiến trong phong trào giải phóng dân tộc VN và sự hạn chế của người lãnh đạo: về chiến lược, chiến thuật sai lầm, chiến đấu mạo hiểm, phiêu lưu, chưa tính đến kết quả lâu dài, cuộc chiến đấu ngày càng bị cô lập, thiếu liên hệ với nhau nên thực dân Pháp dễ dàng dập tắt theo kiểu “bẻ đũa từng chiếc”.
VD: Khởi nghĩa Ba Đình sử dụng chiến thuật cố thủ tại một địa bàn chật hẹp, cô lập, không thể liên hệ được với bên ngoài nên đã không đương đầu với kế hoạch pháo kích và bao vây lâu dài của Pháp, sự phối hợp giữa các cứ điểm không thể thực hiện được khiến cho Ba Đình bị cô lập và rơi vào tình thế bị động đối phó.
- Các cuộc đấu tranh chỉ manh tính địa phương với vũ khí thô sơ so với thực dân Pháp.
- Các cuộc khởi nghiã chỉ mang tính thủ hiểm địa phương, không huy động được sức mạnh của chiến tranh nhân dân.
- Do thiếu đường lối lãnh đạo kháng chiến đúng đắn; thiếu sự lãnh đạo thống nhất trong cả nước nên phong trào đấu tranh lần lượt thất bại. Nhưng đã góp phần làm chậm quá trình bình định Việt Nam của Pháp.
- Ý nghĩa, bài học kinh nghiệm.
+ Phong trào Cần Vương đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm: bài học về dân vận, binh vận, chiến tranh du kích, bài học về tổ chức, kết hợp đánh giao thông, dựa vào dân đánh giặc, bài học về xây dựng căn cứ.
+ Tuy phong trào Cần Vương thất bại nhưng đây là phong trào kháng chiến lớn mạnh thể hiện truyền thống yêu nước anh hùng của dân tộc ta, tiêu biểu nhất cho cuộc kháng chiến tự vệ của nhân dân ta cuối thế kỷ XIX, hứa hẹn một năng lực chiến đấu dồi dào trong cuộc đương đầu với chủ nghiã đế quốc, phong trào Cần Vương đã để lại nhiều bài học vô cùng quý giá cho hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ ( 1945-1975).
Trên đây là phần trả lời của mình, bạn có thể tham khảo qua. Bên cạnh đó, bạn nên tham khảo thêm các câu trả lời khác (nếu có) và xem lại nội dung bài học trong SGK để có một bài hoàn chỉnh nhé! Nếu có bất kì thắc mắc nào, bạn có thể cmt ngay phía dưới, mình sẽ hộ trợ nhiệt tình.
Và bạn có thể tham khảo thêm kiến thức cơ bản các môn khác tại: TỔNG HỢP kiến thức cơ bản đến nâng cao tất cả các môn
Chúc bạn ngày mới tốt lành và đừng quên vote cho câu trả lời bạn cảm thấy hay và hữu ích nhất đối với bạn nhé^^
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
