Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển rằng
Đoàn thuyền ấy có gió làm lái , có trăng làm buồm . Dường như thiên nhiên cũng hòa vào không khí lao động khẩn trương của đòan thuyền . Đòan thuyền ấy lươt giữa mây cao với biển bằng, lướt giữa 1 không gian bao la và khoáng đạt . Thiên nhiên như mở cửa ra , bát ngát mênh mông, trên là trời cao có trăng sáng tỏ , dưới là biển rộng bao la và ở giữa là đoàn thuyền đang lươt nhanh giữa không ran cao rộng ấy . Con thuyền như đã hòa nhập vào thiên nhiên nhưng ko mất hút. Giữa không gian bao la , con thuyền không hề bị lấn át , không hề trở nên nhỏ nhoi kém cạnh trái lại trở thành 1 hình ảnh trung tâm vừa đẹp vừa khỏe khoắn và thơ mộng . Đòan thuyền càng đẹp khi được tô điểm thêm nhưng nét giản dị ấy . Và đòan thuyề này dường như ko chỉ của ta , của con người nữa rồi mà nó đã trở thành 1 phần của thiên nhiên . Dường như thiên niên đã cùng với con người chỉ huy điều khiển con thuyền lướt nhanh trên mặt sóng . Nêu như ở khổ thơ đầu , thiên nhiên đã chìm vào trạng thái nghỉ ngơi mặt trời xuống biển , sóng đã cài then , đêm sập cửa . Thi ở đây con người đã đánh thức được cả thiên nhiên , vũ trụ để cùng bước sáng 1 ngày mai mới . 1 ngày lao động mới hứa hẹn sẽ đem lại nhiều thanh công . Lòng tin yêu con người , và lòng cảm thương sâu sác cùng với trí tưởng tượng bay bổng đã giúp nhà thơ xây dựng được 1 hình ảnh tuyệt đẹp giau ý nghĩa . Trong mối quan hệ giao hòa , thiên nhiên càng huy hòang , kỳ vĩ bao nhiêu thì càng tôn trọng vẻ đẹp con người lên bấy nhiêu . Tầm vóc của họ đã sánh ngang với trời biển , vũ trụ . Bởi tinh thân lao động hăng say và các công việc vất vả của người đánh cá. Tất cả đã nói đến trong 2 câu thơ tiếp
Ra đậu dặm xa dò bụng biển
Dàn đan thế trận lưới vây giăng
Họ được tự do , chủ động tìm đến những vùng biển xa để thăm dò nới nào nhiều cá . Và giữa biển khơi mênh mông , khi đa tìm được luồng cá , những chiếc thuyền sẽ tỏa ra , thả lưới bủa vây . Đó là những công việc nhưng hoạt động bình thường của người dân chài Nhưng qua cách miêu tả của tác giả ta thấy những hoạt động đó giống những hoạt động chuẩn bị cho 1 trân đánh . Người dân chài bước bào lao động bình thương như bước vào 1 trận chiến sinh tồn với những tấm lưới , đối đầu với thiên nhiên khắc nghiệt chốn biển sâu , với những nguy hiểm ẩn cư dưới lòng nước.
Viết về đề tài lao động thì có lẽ bài " đoàn thuyền đánh cá " là một trong những bài được yêu thích nhất , phản ánh không khí lao động sôi nổi của miền Bắc trong xây dựng hòa bình. Cảm hứng trữ tình được diễn tả theo mạch cảm xúc hoàng hôn - đêm trăng - bình minh như có ý nghĩa một thời đại huy hoàng đang mở ra trước mắt, cuộc sống cần lao của nhân dân ta đang có sự thay đổi, hướng tới cuộc sống tốt đẹp.
Với đôi mắt quan sát sắc sảo, trí tưởng tượng phong phú và trái tim nhạy cảm , nhà thơ đã vẽ nên khung cảnh lao động tuyệt vời trên biển.
Và nghệ thuật tu từ ở đây được bộc lộ rõ qua các câu thơ:
"mặt trời xuống biển như hòn như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa"
- nghệ thuật so sánh, nhân hóa, liên tưởng
cái thoáng rộng của thời gian và không gian của một ngày đang khép lại , vầng mặt trời đang từ từ lặn xuống ,những tia nắng nắng chói chang dường như đang biến mất dần, đủ để cho ngôi nhà vũ trụ khi màn đêm buông xuốngkhông còn lạnh lẽo và tối tăm, sự tuần hoàn đều đặn của thiên nhiên được miêu tả tài tình và rõ rệt bằng hai từ " xuống biển', -> cảnh trở nên hùng vĩ, lộng lẫy
- còn màn đêm khi buông xuống như cánh cửa và những lượn sóng là chiếc then cài.
==>hình ảnh nhân hóa, so sánh và liên tưởng
>>đưa hình ảnh thiên nhiên gần gũi với con người và thiên nhiên rộng lớn cũng không còn đối lập, tất cả như mang lại một cái gì đó gần gũi , thân thiết, vũ trụ bao la là ngôi nhà lớn của con người
" đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
câu hát căng buồm với gió khơi'
- nghệ thuật dùng từ "lại"
Biện pháp tu từ ẩn dụ " câu hát căng buồm" :
+ ở đây có sự tương phản khi vũ trụ nghỉ ngơi thì cũng là lúc hoạt động đánh bắt cá của người dân hoạt động, từ " lại "trong câu nhấn mạnh đoàn thuyền đánh thức biển đêm, và đây không phải là lần đầu tiên mà là những hoạt động thường xuyên của người đánh cá trên biển
+ "câu hát căng buồm": hình ảnh thơ mộng , khỏe khoắn và đầy lãng mạng, câu hát hòa cùng tiếng gió thổi căng buồm, đó là tiếng hát của người dân lao động làm chủ thiên nhiên, đất nước, sự giàu có của biển cả và cả sự hi vọng về một chuyến ra khơi nhiều hải sản.
Tiếng hát, gió khơi, buồm căng là 3 chi tiết nghệ thuật mang tính tượng trưng cho một tinh thần phấn khởi, hăng say và một khí thế ra khơi luôn tràn đầy.
Khổ thơ tiếp theo cũng có sử dụng nghệ thuật tu từ ẩn dụ :
"hát rằng cá bạc biển đông lặng
Cá thu biển đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng
Đến dệt lưới ta đàn cá ơi"
Chuyện làm ăn có nhiều may rủi, ra khơi đánh cá học mong muốn có một chuyến ra khơi thắng lợi, biển lặng sóng êm và đánh bắt được nhiều. Niềm mong ước ấy được phản ánh qua tấm lòng hồn hậu của ngư dân trải qua nhiều nắng ,gió, bão tố trên biển Hình ảnh : "cá bạc" đoàn thoi" dệt biển"," luồng sáng", "dệt lưới"... hình ảnh so sánh ẩn dụ, nhân hóa...
*phân tích tương tự với những khổ thơ tiếp theo với hình ảnh đẹp của đất nước :
"Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng...
Thông qua bút pháp nghệ thuật của mình, Huy Cận đã làm sáng lên hình ảnh Việt Nam-đất nước-con người với những hình ảnh bình dị , nhưng dưới ngòi bút và cảm nhận tinh tế đã làm nổi lên ngay trong những câu thơ, sự thay đổi về đất nước, mong ước của con người và điều muốn nói nữa ở đây là xây dựng lên hình ảnh " lao động " của con người, sự vất vả , chịu khó và dũng cảm...
Bài thơ như một tràng ca về lao động, về đất nước tươi đẹp , khúc ca ấy khỏe khoắn, hào hứng kết hợp với sự tuần hoàn của vũ trụ, chính vì vậy mà " Đoàn thuyền đánh cá' được xem như một cảm hứng mới về thiên nhiên, đất nước, niềm tin vào cuộc sống .
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
