Nhìn từ góc độ văn hóa vật thể và văn hóa phi vật thể, cây dừa Bến Tre biểu hiện sức mạnh về kinh tế, vật chất cả sức mạnh tinh thần, chỗ dựa của những ai sinh ra trên mảnh đất ba dải cù lao. Lễ hội dừa sắp tới là hình thức tôn vinh cây dừa và những con người thủy chung, son sắt cùng dừa, cả lúc hát tráng ca hay bi ca.
Văn hóa dừa đâu chỉ tiếng tăm bề nổi, lớp mặt của văn hóa miệt vườn. Văn hóa dừa ở tận phần vô thức của cư dân dân sông nước Bến Tre “lập vườn thì phải khai mương”… Và khi nó trở thành máu thịt tiềm ẩm đến như vậy, thì nó biến thành sức mạnh, bản lĩnh, bản sắc riêng, cả quá trình tồn tại, phát triển, nhất là trong giao thời, hội nhập mới mẻ.
Giám đốc Công ty Dừa Việt (TP.HCM) rất tâm đắc qua những câu chuyện được sưu tầm, nghiên cứu mang tính triết lý về dừa. Bà ví dụ câu: Lành làm gáo, bể làm muôi (muỗng, vá). Đâu là chuyện làm gáo để đo lường, múc nước, làm muỗng dùng trong bữa ăn. Đấy là tính tích cực, có ích cho cộng đồng dù lành hay bể, cũng cống hiến dâng đời tất cả, không bỏ, mất đi một cách phun phí, oan uổng. Không dừng lại ở đó, người dân miệt vườn Bến Tre còn phổ biến phương ngôn Gáo bể làm muôi. Từ sọ dừa lành dùng làm gáo, đến gáo bể rồi chẳng vứt đi mà tiếp tục làm muôi. Tính phát triển của sự kế thừa đầy hữu ích, rõ bản lĩnh và đặc sắc văn hóa dừa. Cái đáng bỏ vẫn tái tạo tiếp nối cống hiến, chơn ân cho đời.
Chủ cơ sở sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ Trường Ngân (thị xã Bến Tre) có hơn 400 mặt hàng từ cây dừa. Có những mặt hàng rất độc đáo, có thể nói độc nhất vô nhị từ cây dừa. Năm con Khỉ, ông chủ Trường Ngân cho ra đời chào hàng ba chú dòng dõi Tôn Ngộ Không bằng trái dừa điếc. Một chú dùng hai bàn tay bịt mắt để không nhìn chuyện xấu; một chú dùng hai bàn tay bịt miệng để không nói chuyện xấu; một chú dùng hai bàn tay bịt tai để không nghe chuyện xấu. Có lẽ ý tưởng này mạch nguồn từ nơi nào đó, nhưng ở đất Bến Tre, dùng trái dừa điếc tạo nên dáng trầm mặc, tự tại, bộ lông khỉ xơ dừa vàng bóng, thật sinh động, đem lại cho người thưởng ngoạn cảm xúc thú vị. Không nhìn, không nói, không nghe chuyện xấu, nội dung cốt lõi của tác phẩm nhân sinh quan con người quê dừa sùng kính giá trị chân – thiện – mỹ.
Tôi đã được xem một số tranh ghép từ chất liệu gáo dừa. Sắc thái từ gáo dừa ở các độ tuổi, cộng với kỹ thuật chế tác, nghệ thuật tạo hình, tranh gáo dừa thật sự lung linh, sống động. Những mảnh gáo to, mụn gáo nhỏ kết nối nên tranh nói lên được điều người họa sĩ muốn trao gởi, tạo cho người xem ấn tượng sâu sắc…
Dừa là cây đời của người trồng dừa Bến Tre. Cây dừa sống chan hòa với một số cây khác, không loại trừ nhau mà cùng nhau đơm hoa kết trái, tăng cao tính hiệu quả cho người. Cây dừa không có vật thải, không gây ô nhiễm – cây sạch, an toàn cho người trồng, cho môi trường, xã hội. Cây dừa là cây tái tạo năng lượng, sinh thái, bảo đảm cho phát triển bền vững.
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn