♥ Nhận định :
- Đây là dạng bài nghị luận văn học kiểu bài so sánh
- Cần đạt được những sườn ý cơ bản sau
+ Mở bài: Giới thiệu được các đối tượng cần so sánh
+Thân bài:
○ Làm rõ đối tượng so sánh thứ nhất
○ Làm rõ đối tượng so sánh thứ hai
○ Chỉ ra nét tương đồng và sự khác biệt
○ Lí giải những nét tương đồng và khác biệt đó.Khi đánh giá điểm khác biệt cần lưu ý các tiêu chí sau:
- Bối cảnh xã hội,lịch sử,văn hóa của đối tượng được so sánh
- Phong cách nghệ thuật của tác gải
- Đặc trưng thi pháp của thời kì sáng tác đó
+ Kết bài
- Khát quát những nét giống và khác nhau tiêu biểu
- Nêu những suy nghĩ của bản thân
Gợi ý làm bài
a.Mở bài
Giới thiệu hai đối tượng được so sánh ( Nếu như là mở bài gián tiếp thì cần thêm bước dẫn dắt đầu tiên): Đoạn trích trong Vội vàng của Xuân Diệu cũng như đoạn trích Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử
Ví dụ: Là hiện tượng thơ kì lạ bậc nhất phong trào thơ mới, thơ Hàn Mặc Tử là sự đan xen thanh khiết, trong sáng và những hình ảnh ma cuối cuồng loạn nhưng trực sâu trong thẳm tâm hồn lại cháy lên một khát vọng sống mãnh liệt, niềm khao khát giao cảm với cuộc đời tươi đẹp.Chính vì thế, trong sáng tác của Hàn Mặc Tử thấp thoáng vần thơ tươi tắn lấp lánh nhưng cũng đầy chua xót, tiêu biểu là Đây Thôn Vĩ Dạ.Cùng miêu tả về vẻ đẹp thiên nhiên ,Xuân Diệu - nhà thơ của mùa xuân, tuổi trẻ và tình yêu với Vội vàng lại có sự thể hiện rất riêng,rất Xuân Diệu, thông qua đó cho ta thấy được một cái tôi cá nhân trong thơ mới mãnh liệt trong tình yêu cuộc sống tha thiết.
b. Thân bài
♦ Về Vội vàng của Xuân Diệu
- Giới thiệu khái quát về tác phẩm,vị trí đoạn trích và tác giả
- Làm sáng rõ đoạn trích
Thiên nhiên trong Vội Vàng của Xuân Diệu : Hình ảnh tươi đẹp , có đôi có cặp gợi sự ngọt ngào, hạnh phúc. Cái đẹp của thiên nhiên là mùa xuân, là vẻ đẹp của con người là tuổi trẻ, mùa xuân đất trời tuần hoàn. Cõi trần gian dạt dào nhựa sống, cựa quậy sức sống đất trời, tâm hồn trẻ tươi của tác giả bắt nhịp với những gì đang đâm chồi nảy lộc.
+ Hình ảnh vạn vật căng đầy sức sống : bướm ong dập dìu, chim hót ca vang, lá cây phơ phất, hoa nở trên đồng nội...
+ Tháng giêng ngon như cặp môi gần: sự táo bạo, phát hiện vẻ đẹp thiên nhiên kì diệu..
~> Bức tranh hài hòa đầy đủ âm thanh, hình ảnh, màu sắc, đường nét...Tất cả như đang ngân lên, rung lên và hòa nhịp cùng với cảm xúc rạo rực, thiết tha của Xuân Diệu. Điệp từ "này đây" mang ý nghĩa liệt kê nhưng thể hiện được sự ngạc nhiên ngỡ ngàng trước vẻ đẹp tuyệt diệu với trần thế, nó còn như lời mời gọi thiết tha chân thành, nhấn mạnh sự sống không chỉ đang căng đầy mà còn dâng trào đi muôn nơi, dâng trào đến vô cùng vô tận. Câu thơ "Tháng giêng ngon như cặp môi gần" được xem như một trong những câu thơ mới nhất, rât tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật thơ Xuân Diệu..Tháng giêng là tháng đầu của mùa xuân, mùa xuân lại là mùa của sự sống, cây cối đâm chồi, nảy lộc trăm hoa khoe sắc.Trong cảm nhận của nhà thơ, mùa xuân không chỉ mang trong nó vẻ tươi non của tự nhiên mà còn chứa đựng điều tuyệt vời của cuộc sống, tuổi trẻ và tình yêu.Hình ảnh "cặp môi gần" là hình ảnh độc đáo , tinh tế diễn tả thật nhất niềm đam mê , tình yêu cuộc sống đến cuồng nhiệt của nhà thơ.Quan niệm thẩm mĩ của Xuân Diệu cũng rất hiện đại, lấy con người làm chuẩn mực cho cái đẹp thay vì lấy thiên nhiên như trong văn học Trung đại. Tính từ "ngon" thể hiện cách nhà thơ tận hưởng cuộc sống bằng mọi giác quan.Có thể nói đây là cuộc so sánh đầy táo bạo cho thấy sự phát hiện vẻ đẹp thiên nhiên thật kì diệu, thổi vào đó 1 tình yêu rạo rực, đắm say, ngất ngây
♦ Về Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử
- Giới thiệu khái quát về tác phẩm,vị trí đoạn trích và tác giả
- Làm sáng rõ đoạn trích bài Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử: Vẻ đẹp thôn Vĩ Dạ xứ Huế buổi bình dưới cái nhìn khao khát ước mong, đắm say mãnh liệt hướng về tình yêu, cuộc đời.
+ Thôn vĩ: vẻ đẹp thơ mộng,xanh tươi gắn bó thân thuộc sâu nặng với Hàn Mặc Tử
+ Câu thơ mở đầu vừa như lờ trách móc nhẹ nhàng của người con gái thôn Vĩ vừa là lwoif tự vấn sao không về Vĩ Dạ hay cũng là lời mời gọi tha thiết
~> Thôn Vĩ trở thành ẩn dụ cho cuộc đời tươi đẹp mà Hàn Mặc tử muốn trở về.Việc sử dụng thanh bằng 6/7 thể hiện sự bâng khuâng,tiếc nhớ cùng hoài niệm
+ Bức tranh thôn Vĩ buổi sớm mai
○ Nắng hàng cau: Hàng cau thẳng tắp,cao vút là loài cây đầu tiên tiếp đón những tia nắng trong veo của ngày mới
○ Nắng mới lên: Nắng đầu tiên của một ngày mới mẻ ấm áp.Không phải nắng ban mai hay nắng mai nhưu cách nói thông thường mà là nắng mới lên.Chữ “mới” tô đậm cái trong trẻo,tinh khiết của tia nắng đầu ngày.Thi nhân như đang theo chân nắng mớ mà về với vĩ Dạ.
~> Cách ngắt nhịp 1/3/3 gợi ra những bước chân nhe nhàng,chậm rãi ngắm nhìn vẻ đẹp thôn Vĩ
○ Mướt: tính từ chỉ màu sắc xanh non tơ,óng ả tràn đầy sức sống thanh tân
○ Cách ví von so sánh “xanh như ngọc” khiến khu vườn nơi Vĩ Dạ giống như một viên ngọc bích khổng lồ vừa thanh khiết vừa cao sang.Đó là một chốn “nước non thanh tú” của quê hương xứ sở
~> Khu vườn được sự chăm sóc kĩ càng bởi bàn tay khéo léo của con người thôn Vĩ
~> Cảm xúc của thi nhân ngạc nhiên,thích thú trước vẻ đẹp xanh non biếc dờn của Vĩ Dạ thôn
○ Mặt chữ điền tạo nên một cấu trúc cân xứng hài hòa trong bức tranh thôn Vĩ mang vẻ đẹp phúc hậu,chất phác kín đáo,cũng có thể hiểu là khuôn mặt tự họa của Hàn Mặc Tử ,là cuộc sống trở về trong tâm tưởng của nhà thơ: Khao khát chát bỏng,mãnh liệt của Hàn Mặc Tử muốn được trở về,hòa nhập,được giao cảm với cuộc đời
♦ So sánh nét tương đồng và điểm khác biệt giữa hai đối tượng trên hai bình diện: nội dung và hình thức nghệ thuật ( sử dụng chủ yếu thao tác phân tích và so sánh)
- Điểm tương đồng:
+ Cả hai đoạn thơ đều là cái nhìn đầy tình cảm của cái tôi trữ tình về thiên nhiên,con người nơi mình từng gắn bó sâu nặng
+ Đều mang khát vọng hòa nhập với cuộc đời
+ Cái tôi lãng mạn đã vẽ nên khung cảnh tươi trẻ
+ Qua hai đoạn thơ,ta nhận thấy rõ sự tài hoa của tác giả
- Điểm khác biệt:
+ Đoạn thơ về Vội vàng miêu tả cảnh sắc thiên nhiên trong phát hiện mới của nhà thơ: cuộc đời như một thiên đường trên mặt đất, trên cái nền của mùa xuân sự sống đang dâng trào, căng đầy đang dâng hương tỏa sắc, Xuân Diệu đã diễn tả cuộc sống bằng tất cả niềm say mê rạo rực của trái tim mình trong hình ảnh mới lạ, ngôn ngữ gợi cảm, đầy táo bạo với nhiều biện pháp tu từ đặc sắc (nhân hóa, so sánh,…)
+ Đoạn thơ về Đây thôn Vĩ Dạ lại cho thấy nỗi khắc khoải của thi nhân muốn tìm sợi dây liên kết, mong muốn được giao cảm với cuộc đời với nghệ thuật trước hình ảnh thiên nhiên miền thôn Vĩ nhẹ nhàng, tinh khôi , trong trẻo : Bút pháp lãng mạn trữ tình,ngôn ngữ cực tả, trong sáng súc tích,những hình ảnh thơ giàu sức gợi,Các biện pháp tu từ: Câu hỏi tu từ, phép điệp, so sánh..Đó là tâm thế của người mang lòng yêu sống, đau đáu hướng về cuộc đời nhưng lại không thể có được cảm giác được gắn bó
♦ Lí giải sự tương đồng và khác biệt:
+ Xuân Diệu và Hàn Mặc Tử đều là những nhà thơ tài hoa,lãng mạn
+ Ở Xuân Diệu, đó là nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới, là nhà thơ của mùa xuân, tuổi trẻ và tình yêu với hình thức nghệ thuật từ ngữ, giọng điệu, nhịp điệu thơ táo bạo, ảnh hưởng đậm nét ở phương Tây. Ông được mệnh danh là ông hoàng thơ tình
+ Ở Hàn Mặc Tử: đó là một hiện tượng thơ kì lạ bậc nhất của phong trào thơ mới,là hồn thơ đan xen tinh khiết trong sáng và những hình ảnh ma quái cuồng loạn.Hơn thế nữa,trong hoàn cảnh Hàn Mặc sáng tác bài thơ là sự đau đớn cả về thể xác lẫn tinh thần vì bệnh tật
~> Chính hoàn cảnh riêng biệt của mỗi nhà thơ làm nên sự khác biệt cho mỗi tác phẩm để lại những dư vị khác nhau trong lòng độc giả
=> Dưới bút pháp và phong cách nghệ thuật khác nhau mà Xuân Diệu cũng nhưng Hàn Mặc Tử vẽ nên bức tranh thiên nhiên đầy độc đáo và khác lạ. Với Vội vàng , đó là cảnh sắc thiên nhiên non trẻ, đầy ắp sắc xuân của một "bữa tiệc trần gian đặc biệt mới lạ - 1 thiên đường trên mặt đất" nhưng cũng đem đến sự dặt dìu luyến tiếc vì sự lo sợ chóng phai dưới sự bùng nổ về cái tôi cá nhân trong thơ mới, một tuyên ngôn nghệ thuật về quan niệm sống tận hưởng vẻ đẹp tươi của cuộc sống.Còn Hàn Mặc Tử, thiên nhiên lại hiền hòa, nhẹ nhàng mang đậm dấu ấn miền quê . Tuy nhiên, thơ Hàn Mặc Tử là sự đan xen thanh khiết, trong sáng và những hình ảnh ma quái, cuồng bạo, thiên nhiên ấy lại có sự đổi thay trước tâm tư tình cảm của chủ thể trữ tình, thiên nhiên tươi đẹp bỗng ngỡ ngàng phủ kín nỗi buồn thi nhân.Chính dấu ấn đặc sắc mang màu sắc rất riêng trên nền tảng của sự tài năng, của những tâm hồn nhạy cảm trước thiên nhiên, cuộc sống và trái tim thấm đẫm tình đời, tình người đã đem đến cho độc giả bức tranh thiên nhiên trong chiều sâu cảm nhận đồng thời cũng cùng hòa nhịp đập với tâm hồn đáng trân trọng
c. Kết bài
- Khát quát những nét giống và khác nhau tiêu biểu
- Nêu những suy nghĩ của bản thân
+ Mỗi đoạn thơ cho thấy được tài năng của Hàn Mặc Tử và Xuân Diệu
+ Nó cũng cho ta thấy được vẻ đẹp của hai con người trong những hoàn cảnh khác nhau làm nên phong cách nghệ thuật – vị thế đứng của mỗi nhà thơ trên thi đàn văn học Việt Nam,góp phần làm phong phú cho kho tàng thơ ca Việt Nam
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
