Gợi bạn một vài ý
Bài viết của các bạn đã nhắc đến những nội dung và đặc sắc nghệ thuật của hai câu thơ. Tuy nhiên, tôi vẫn muốn gợi bạn thêm một vài ý mong giúp ích cho bạn.
1. Về nội dung.
Bài thơ nói về bà Tú song tuyệt nhiên không có một câu thơ, một hình ảnh nói về dung mạo của bà, bởi lẽ, nhà thơ chủ yếu khắc họa hình ảnh người vợ của mình từ góc độ thân phận, phẩm cách. Hai câu thơ trích là "cận cảnh" cuộc vật lộn mưu sinh của người phụ nữ tần tảo, đảm đang ấy. Câu thơ có không gian (quãng vắng, mặt nước, đò đông), có thời gian (khi, buổi), có âm thanh (eo sèo), có hình ảnh rất gợi (thân cò). Giữa chới với không gian, giữa xuyên suốt thời gian, trong cái nóng bỏng, khốc liệt của cuộc bán mua nơi đầu sông cuối bãi, thấy yêu và thương sau đó là cảm phục và biết ơn một hình bóng lặng lẽ sớm hôm, nhập vào dòng đời xuôi ngược cho cuộc mưu sinh. Ta xúc động vì nhận ra ở đó là hình bóng của mẹ ta, chị ta, của những người phụ nữ Việt Nam từ bao đời vẫn thế.
2. Nghệ thuật
Chất liệu dân gian được hiểu là những yếu tố nghệ thuật lấy từ (hoặc mang đậm chất) văn học dân gian như: hình ảnh, từ ngữ, lối diễn đạt, các biện pháp / thủ pháp nghệ thuật, nhịp điệu, cảm xúc, triết lí dân gian ....
Hiểu như vậy, ta thấy chất liệu dân gian đã được nhà thơ vận dụng trong hai câu thơ trên nhiều phương diện:
- Ngôn ngữ: toàn bộ câu thơ đều là những từ thuần Việt, có nhiều từ ngữ "nôm na" gần gũi với lời ăn tiếng nói hàng ngày của nhân dân: "lặn lội", "eo sèo". Hệ thống ngôn ngữ ấy đã góp phần tái hiện hình ảnh bà Tú không xa lạ mà vô cùng gần gũi, giản dị, đời thường.
- Hình ảnh: phần này các bạn đã viết rất hay về hình ảnh "thân cò". Xin không có lời bàn thêm. Chỉ xin bổ sung một hình ảnh nữa mang đậm chất dân gian: "buổi đò đông". Ca dao xưa, người mẹ thường dặn con (nhất là con gái) thế này: "Con ơi nhớ lấy câu này - Sông sâu chớ lội đò đầy chớ sang". Vậy mà bà Tú vẫn sang, mà không phải tặc lưỡi một hai lần mà là thường xuyên, như một phần công việc hàng ngày của bà. Để có được miếng cơm manh áo, đâu phải chỉ đổ mồ hôi, đua tranh với đời mà còn mạo hiểm cả tính mạng của mình. Bà vẫn chấp nhận, như lẽ thường phải thế.
Vài suy nghĩ cá nhân, mong giúp ích cho bạn.