Đọc câu này mà muốn đập bép vào mặt lão đề xuất. Mình cứ nghĩ mình dễ tính khi có cái nhìn thân thiện với cải cách chữ viết cơ mà đọc dòng này cực kì khó chịu. Thực sự thì mình không hiểu người ta sẽ bị ảnh hưởng cái gì, à há. Phân tích của lão viết như đồ bỏ, rõ phiến diện, như kiểu tỏ ra mình hay lắm. À thì logic. Cho lão vào đây tranh luận với mình thử xem!
Mà đây là tác phẩm mình ấn tượng nhất của truyện ngắn thời cách mạng VN. Mình còn từng định viết fanfic về Chí Phèo tại ông này quá đáng yêu.
Nguyên văn lời lão ấy
“Ở khía cạnh văn học, tác phẩm "
Chí Phèo" của nhà văn Nam Cao có thể được đáng giá là thành công về phong cách viết. Tuy nhiên, đứng trên góc độ giáo dục, theo quan điểm cá nhân, tôi cho rằng cần cân nhắc kỹ lại.
Liệu có nên vẫn tiếp tục giữ trong chương trình phổ thông hay không, khi mà bản thân tác phẩm "Chí Phèo" không có ý nghĩa nhiều về mặt giáo dục, mà ngược lại, có thể có những tác động xấu về mặt nhận thức của học sinh?
Để minh chứng cho những nhận định trên, tôi xin phân tích một cách khách quan và logic về tác phẩm này.
Chí Phèo đại diện cho ai?
Nhiều nhà phê bình văn học đã cho rằng Chí Phèo đại diện cho tầng lớp nông dân bị lưu manh hoá. Nhưng theo tôi, đây là một nhận xét phiến diện và mang tính áp đặt.
Nếu xem xét kỹ toàn bộ tác phẩm, chúng ta đều có thể nhận thấy rằng Chí Phèo chỉ là bi kịch của một cá nhân. Xuất thân không cha, không mẹ, không nhà cửa, không người thân, không được giáo dục, Chí được nhặt về nuôi và đi ở hết nhà này đến nhà khác.
Nếu là đại diện cho tầng lớp nông dân thì thật mang tiếng cho nông dân mình quá.
Bản thân một đứa trẻ bị bỏ rơi đã mang cho mình số phận thiệt thòi, huống chi lại được sinh ra trong một xã hội lạc hậu và đầy rẫy bất công ấy.
Vậy, Chí đơn giản chỉ là một đứa trẻ không được giáo dục, và không thể là đại diện hay điển hình cho một tầng lớp nào trong xã hội ấy.
Chí là người tốt hay xấu?
Khi còn là đứa trẻ, Chí vẫn là một đứa trẻ tốt. Chí không có ruộng nên năm 20 tuổi phải đi làm canh điền cho Bá Kiến.
Rõ ràng, trong xã hội ấy người ta vẫn nhận nuôi Chí, cho ăn, cho công việc. Có thể thấy, Chí vẫn được xã hội đó đón nhận và thừa nhận như một thành viên. Chí đã được ưu ái.
Tuy nhiên, sau khi làm thuê cho Bá Kiến, Chí bị ghen và bị đẩy đi tù 7, 8 năm. Nhiều học giả cho rằng điều này phản ánh sự áp bức, bóc lột của giai cấp phong kiến và địa chủ với tầng lớp bần nông như Chí. Nhưng xin thưa, nếu không sống ở xã hội đó mà xã hội có văn minh hơn đi nữa, những đứa trẻ bị bỏ rơi như Chí cũng khó để đón nhận được sự đối đãi công bằng từ xã hội. Thậm chí còn bị ngược đãi và lạm dụng, vì thân cô thế cô không ai bảo vệ.
Sau khi ra tù, Chí biến thành con người khác, một người xấu, hay một con quỷ. Chí uống rượu say, rạch mặt ăn vạ, đòi nợ thuê, phá phách, xin đểu, đốt quán...
Một đứa trẻ không cha, không mẹ, không được giáo dục bị đẩy đi ở tù liệu ra tù nó có thể trở thành người tốt không? Và chính lúc say Chí cũng chửi cái đứa nào đã đẻ ra mà không nuôi Chí chứ đâu chửi cái xã hội đang sống.
Đơn giản, Chí không phải là một sản phẩm của xã hội đó. Chí chỉ như những đứa trẻ cùng hoàn cảnh ở bất kỳ xã hội nào khác. Vì vậy, không thể quy chụp rằng Chí bị xã hội phong kiến lưu manh hoá, hay bị cường hào ác bá làm hại.
Lạ lùng thay, nhiều nhà phê bình và học giả còn hình tượng hoá cái cảnh Chí uống rượu say rồi cưỡng bức Thị Nở, và xem đó như sự thức tỉnh tính thiện trong con người Chí.
Trong bất kỳ xã hội nào, hành động cưỡng bức đó đều đáng lên án. Chí đã phạm pháp. Dù về mặt nhận thức, hắn không ý thức hành vi của mình, nhưng về khía cạnh giáo dục đó là hành động cần phê phán. Mà cưỡng bức với một người thiểu năng như Thị Nở thì càng phải lên án và phê phán thích đáng hơn. Chúng ta không thể và không nên bảo vệ những hành vi trái pháp luật. Điều đó chẳng khác gì cổ suý cho lớp trẻ để bắt chước làm theo.
Nhiều nhà phê bình còn cường điệu hoá cho cặp đôi Chí và Nở, xem như là một biểu tượng xứng đôi vừa lứa. Đó dường như không phải là chủ ý của nhà văn. Chí là một tên tội phạm, một kẻ lưu manh, còn Thị Nở là cô gái đáng thương, một người thiểu năng về nhận thức, ở mãi với Chí bảy ngày mới nhớ ra rằng phải về hỏi dì.
Như vậy, Nở là người bị hại, bị Chí lợi dụng lúc ngủ say để cưỡng bức. Vậy thì tại sao chúng ta có thể ghép đôi cho một kẻ lưu manh với cô gái vô tội? Chưa kể sau này, Nở lại mang bầu và lại ôm thêm nỗi khổ vào thân. Dù đánh giá ở khía cạnh nào đi nữa, Chí vẫn là kẻ xấu.
Thạc sĩ Nguyễn Sóng Hiền – hiện là nghiên cứu sinh tiến sĩ Trường ĐH Newcastle (Australia) cho rằng, tác phẩm Chí phèo chẳng những không có nhiều giá trị giáo dục mà còn có thể tác động xấu đến nhận thức của học sinh.
Chí đáng thương hay đáng lên án?
Số phận của Chí là một số phận đáng thương, vì khi sinh ra đã phải chịu thiệt thòi và bất công. Nhưng chúng ta cũng kịch liệt phê phán và phản đối những hành vi lưu manh, thú tính của hắn.
Và ngay cả việc giết Bá Kiến sau khi uống rượu say cũng là một hành động không thể dung thứ, cho dù nhiều học giả và nhà phê bình hình tượng hoá nó là sự phản kháng của tầng lớp bần nông đối với giai cấp cường hào, ác bá.
Nhưng xin thưa, đó là sự quy chụp và áp đặt khiên cưỡng. Chí đã giết người trong lúc say, đó là hành vi không phải của một con người. Cho dù ở bất kỳ xã hội nào, những hành động đó đều đáng bị lên án và cách ly ra khỏi đời sống xã hội”.
Theo anh Hiền, thực tế, chưa ai dám chắc được các em sẽ nhận thức được mặt hay của tác phẩm hay chỉ nhìn vào những cái xấu của Chí Phèo để bắt chước, làm theo.
Đang bỏ quên ý kiến của các em học sinh?
Đề xuất nên loại bỏ tác phẩm
Chí Phèo ra khỏi SGK Ngữ văn lớp 11 để tránh tác động xấu đến mặt nhận thức của học sinh mà anh Nguyễn Sóng Hiền, nghiên cứu sinh tiến sĩ Trường ĐH Newcastle (Australia) đưa ra đang nhận được nhiều ý kiến không đồng tình của các nhà nghiên cứu, giáo viên.
Trao đổi với PV, anh Nguyễn Sóng Hiền (hiện đang ở Australia) cho biết, rất bất ngờ khi bài viết nhận nhiều ý kiến phản hồi từ độc giả.
Ngay sau khi đề xuất loại bỏ tác phẩm Chí Phèo ra khỏi SGK của anh được đưa ra, đã có rất nhiều ý kiến phản đối, thậm chí người còn cho rằng anh giống như "kẻ muốn đốt đền", trình độ tiếp nhận tác phẩm văn học rất thấp. Cá nhân anh có suy nghĩ gì về các ý kiến này?
NCS Nguyễn Sóng Hiền: Tôi đã đọc và suy ngẫm về quan điểm của các tác giả đánh giá đề xuất của mình. Dù đa số họ không đồng tình nhưng hầu hết những quan điểm đó đến từ các nhà văn, thầy cô dạy văn hoặc người yêu văn.
Nhưng có một bộ phận ý kiến quan trọng nhất mà chúng ta bỏ quên chính là các em học sinh và không phải là những học sinh chuyên văn.
Tôi rất tiếc vì không ở Việt Nam, nếu không, trước khi đưa ra đề xuất, tôi sẽ làm một cuộc thăm dò ý kiến đối với học sinh lớp 11, 12, đã và đang học tác phẩm Chí Phèo để xem tác động của tác phẩm này đối với các em như thế nào?.
Các em học được gì? Cái gì đọng lại sau khi học? Giá trị giáo dục là gì? Em nghĩ gì về hành động cầm dao giết Bá Kiến của Chí Phèo? Nếu gặp hoàn cảnh tương tự khi ai đó đẩy vào đường cùng, bạn nghĩ hành động giống Chí Phèo là cần thiết không?
Nên thăm dò quan điểm của các em như vậy, chúng ta sẽ có những nhận định, đánh giá chính xác hơn.
Một số ý kiến ví von đề xuất của anh giống với đề xuất cải tiến bảng chữ cái tiếng Việt của PGS Bùi Hiền mới đây đã gây tranh cãi, không đồng tình, phản ứng dữ dội trong dư luận. Anh có bình luận gì về điều này?
NCS Nguyễn Sóng Hiền: Tôi nghĩ rằng, một xã hội tiến bộ phải hướng tới sự tôn trọng những ý kiến, quan điểm trái chiều, thậm chí nó có thể đi ngược với cách nghĩ chung của số đông.
Thực tế thì những cái mới, quan điểm mới đi ngược, thậm chí chống đối lại cách nghĩ, tư duy truyền thống ở bất kỳ xã hội nào cũng dễ nhận lấy sự phản kháng ban đầu.
Chính nhà bác học Galileo Galilei cũng bị gọi là điên rồ khi nói trái đất quay vì lúc ấy cả thế giới nghĩ rằng trái đất đứng yên. Nhưng sau đó, cả thế giới đã phải thừa nhận điều nhà bác học đưa ra.
Cuộc sống là vậy, nếu không có những cá nhân dũng cảm để đi tìm cái mới, thậm chí hiến thân mình để bảo vệ những quan điểm và lý lẽ trái ngược với số đông của mình thì thế giới này sẽ đi về đâu.
Không nên dạy tác phẩm Chí Phèo vì tác động tiêu cực
Như vậy có thể hiểu, dù có bị "ném đá", có bị coi là "kẻ đốt đền" nhưng anh vẫn sẽ giữ quan điểm và tiếp tục đề xuất loại tác phẩm Chí Phèo ra khỏi SGK?
NCS Nguyễn Sóng Hiền: Tôi muốn nói lại là cá nhân không phủ nhận giá trị nghệ thuật và sự thành công trong phong cách viết của nhà văn Nam Cao.
Nhưng ở góc độ giáo dục, tác phẩm Chí Phèo không nên dạy ở chương trình lớp 11 vì những tác động tiêu cực có thể ảnh hưởng đến nhận thức của các em khi mà độ tuổi này chưa hoàn thiện về mặt nhận thức xã hội.
Sự phát triển tâm lý khá phức tạp, thích nổi loạn, thích khẳng định cái tôi nên cái xấu sẽ dễ tiêm nhiễm và tiêm nhiễm nhanh hơn cái tốt vào các em.
Chúng ta cũng đâu ai dám chắc được rằng các thầy cô liệu có đủ thời gian để truyền tải hết các giá trị nhân văn của tác phẩm khi tác phẩm không được dạy trong một chỉnh thể đầy đủ.
Đồng thời, đâu ai dám chắc, các em có thể nhận thức được mặt hay của tác phẩm hay chỉ nhìn vào những cái xấu của Chí Phèo để bắt chước, làm theo?.
Chúng ta đã và đang chứng kiến quá nhiều cảnh đau lòng như bạo lực học đường, giết người, cướp của, cưỡng hiếp mà đối tượng có thể là các em ở tuổi vị thành niên.
Ai dám phủ nhận rằng nó không phải là một trong những lỗi của giáo dục và đâu ai dám phủ nhận những hành vi bạo lực và thú tính ấy không phải bắt chước từ hành vi của Chí Phèo?.
Tôi cũng muốn nêu thông điệp như nhà triết học, nhà tâm lý học và nhà cải cách giáo dục vĩ đại John Dewey đã từng nói giáo dục là cuộc sống.
Cuộc sống thì không bao giờ đứng yên mà nó vận động, thay đổi từng ngày, từng giờ, vì vậy một nền giáo dục tiến bộ là nền giáo cần phải thay đổi, bắt kịp với những thay đổi của cuộc sống.
Nếu một nền giáo dục xa rời cuộc sống, không phản ánh thực tiễn cuộc sống đó là một nền giáo dục kinh viện, một nền giáo dục lạc hậu của thế kỷ trước.
Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên của cách mạng công nghệ thông tin, nơi mà thế giới đã trở nên phẳng hơn bao giờ hết.
Việc tiếp cận tri thức của nhân loại trở nên bình đẳng hơn bao giờ hết và chỉ đơn giản một cái click trên màn hình máy tính bạn có thể nhìn thấy cả thế giới thì vai trò của giáo dục đến lúc phải thay đổi để bắt kịp với những tiền bộ đó.
Sẽ có nhiều kiến thức và nội dung giảng dạy không còn phù hợp với nhận thức, suy nghĩ của lớp trẻ, vì vậy cần phải cân nhắc để thay thế, bổ sung những kiến thức, tri thức mới phù hợp với xu thế, nhận thức mới của các em.
Nó đặt ra yêu cầu cấp bách hơn đối với các nhà quản lý giáo dục, làm giáo dục và cả thầy cô khi đưa bất kỳ kiến thức, nội dung, chương trình nào vào giảng dạy cho các em cần có cái nhìn thấu đáo hơn, toàn diện hơn.
Cần xem nó có phù hợp với đòi hỏi cuộc sống hiện tại không? Có tác động tiêu cực tới tâm lý và nhận thức không? Có giúp các em trong cuộc sống thực tế?.
Đừng bao giờ vì giá trị hàn lâm của kiến thức mà chúng ta lại bỏ quên và xem nhẹ những giá trị giáo dục đối với các em.
Mình xin trích một đoạn phỏng vấn của ông bác
Và mình không hiểu lắm, học sinh sẽ bắt chước cái gì của CHÍ? Rạch mặt ăn vạ hả? Hay là đêm hôm đi làm bậy với gái nhà lành? Hay là cáu quá thì tìm đến nhà kẻ mà ai cũng biết là không còn gì đốn mạt hơn?
Mình tin, dù có dốt văn thì cũng chả thằng nào đi làm mấy trò này. Mà nếu có thì chắc chắn cũng không phải do ông Nam Cao và CHÍ của ông. Và nữa, nếu nó dốt văn và không yêu văn, thì nó cũng chỉ học lơ mơ những tác phẩm khác thôi. May ra mới có 1 tác phẩm có giá trị
Còn ý kiến trái chiều nên được tôn trọng? À vâng, tôi tôn trọng, nhưng không có nghĩa tôi đồng ý. Thế nên tôi ( và hàng loạt kẻ khác đồng ý kiến) sẽ tìm đủ mọi luận điểm để bác bỏ ý của ông. Miễn là tôi không làm mấy trò thô thiển mua vui như chế ảnh hay chửi bậy.. là được
Tôi biết chứ, vì tôi từng cố tranh luận với nhiều người về cải cách chữ viết.
Nguồn: internet
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
