Dàn ý 1:
Mở bài
- Nguyễn Trãi là vị anh hùng của dân tộc Việt Nam thế kỉ XV.
- Ông không những là một nhà quân sự đại tài mà còn nhà văn nhà thơ lớn của dân tộc.
- Dù cuộc đời ông phải gánh chịu nhiều bất hạnh, trải qua nhiều thăng trầm và chết trong oan khuất nhưng ông vẫn để lại cho đời một sự nghiệp văn học đồ sộ, có giá trị nhiều mặt.
Thân bài
a, Nguyễn Trãi không chỉ có tài năng chính trị, quân sự mà còn là một đại quan thanh liêm, hết lòng vì dân vì nước:
- Nguyễn Trãi (1380-1442), hiệu là Ức Trai, quê gốc ở Chí Linh - Hải Dương, sau chuyển về Hà Tây.
- Ông sinh ra trong một gia đình có truyền thống yêu nước và văn hóa, văn học. Cha là Nguyễn Phi Khanh, đỗ Thái học sinh (Tiến sĩ) đời Trần. Mẹ là Trần Thị Thái – con quan Tư đồ (Tể tướng) Trần Nguyên Đán.
– Tuổi thơ Nguyễn Trãi chịu nhiều mất mát: 5 tuổi chịu tang mẹ, 10 tuổi chịu tang ông ngoại.
- Năm 1400, Nguyễn Trãi đỗ Thái học sinh, hai cha con cùng ra làm quan cho nhà Hồ.
- Năm 1407, giặc Minh cướp nước ta, Nguyễn Phi Khanh bị bắt đưa sang Trung Quốc, ghi sâu lời dặn của cha, Nguyễn Trãi tham gia nghĩa quân Lam Sơn.
- Cuối năm 1427 đầu năm 1428, khởi nghĩa Lam Sơn toàn thắng, Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Lợi viết “Bình Ngô đại cáo”.
- Năm 1439, triều đình ngày càng rối ren, gian thần lộng hành, trung thần bị sát hại, Nguyễn Trãi xin về ở ẩn tại Côn Sơn.
- Năm 1440, Nguyễn Trãi được Lê Thái Tông mời ra giúp nước. Ông lại hăng hái nhiệt tình phò vua giúp nước cứu đời.
- Năm 1442, Nguyễn Trãi mắc oan án Lệ Chi Viên, bị tru di tam tộc.
- Năm 1464, Lê Thánh Tông minh oan cho Nguyễn Trãi.
→ Nguyễn Trãi là một bậc anh hùng dân tộc, một nhà văn hóa lớn. Năm 1980, UNESCO công nhận Nguyễn Trãi là danh nhân văn hóa thế giới.
b, Nguyễn Trãi để lại cho nền văn học Việt Nam một sự nghiệp sáng tác văn học có giá trị lớn lao:
- Nguyễn Trãi sáng tác ở rất nhiều thể loại, viết bằng chữ Nôm và chữ Hán, thành công ở cả văn chính luận và thơ trữ tình. Ông để lại một khối lượng tác phẩm lớn, có giá trị đối với nền Văn học dân tộc.
- Nguyễn Trãi là một nhà văn chính luận xuất sắc.
+ Với “Quân trung từ mệnh tập” (có sức mạnh bằng mười vạn quân), “Bình Ngô đại cáo” và nhiều văn bản chiếu, biểu, Nguyễn Trãi được coi là bậc thầy của văn chính luận Trung đại.
+ Tư tưởng chủ đạo xuyên suốt những văn bản chính luận của Nguyễn Trãi là nhân nghĩa, yêu nước thương dân.
+ Về nghệ thuật, văn chính luận Nguyễn Trãi đạt trình độ mẫu mực trong việc xác định đối tượng, mục đích để sử dụng biện pháp thích hợp; kết cấu chặt chẽ, lập luận sắc bén.
- Nguyễn Trãi còn là một nhà thơ trữ tình sâu sắc.
+ Hai tập thơ “Ức Trai thi tập” (chữ Hán) và “Quốc âm thi tập” (chữ Nôm) đã khắc họa được hình tượng người anh hùng vĩ đại với lí tưởng nhân nghĩa, yêu nước thương dân lúc nào cũng thiết tha, mãnh liệt; phẩm chất và ý chí ngời sáng.
“Bui một tấc lòng trung lẫn hiếu
Đêm ngày cuồn cuộn nước triều đông”
+ Bên cạnh hình ảnh người anh hùng, con người trần thế hiện lên rõ nét: Nguyễn Trãi đau với nỗi đau của con người (đau trước thói đời đen bạc: “Bui một lòng người cực hiểm thay”) và yêu tình yêu của con người (yêu thiên nhiên, đất nước, con người, cuộc sống):
“Phượng những tiếc cao diều hãy liệng
Hoa thường hay héo cỏ thường tươi”
+ Thơ trữ tình Nguyễn Trãi có đóng góp lớn cho văn học dân tộc từ sự phát triển của ngôn ngữ (chữ Nôm), Việt hóa thể thơ Đường cả sáng tạo ra thể thất ngôn xen lục ngôn. Thơ Nguyễn Trãi giàu hình ảnh ước lệ, nhưng cũng mang hơi thở cuộc sống, vừa có khuynh hướng trang nhã vừa có xu hướng bình dị.
→Nguyễn Trãi là một thiên tài Văn học của dân tộc, thơ văn Nguyễn Trãi vừa kết tinh truyền thống Văn học Lí – Trần, vừa mở đường cho cả một giai đoạn phát triển mới. Về nội dung, thơ Nguyễn Trãi chứa đựng hai nguồn cảm hứng lớn của dân tộc: Yêu nước, nhân đạo. Về nghệ thuật, thơ văn Nguyễn Trãi đóng góp to lớn cho Văn học dân tộc cả về thể loại và ngôn ngữ.
Kết bài
- Nguyễn Trãi không chỉ suốt đời cống hiến cho sự nghiệp “trí quân trạch dân” mà còn đóng góp rất lớn cho sự phát triển của văn học dân tộc.
- Nguyễn Trãi là ngôi sao Khuê ngời sáng trên bầu trời Việt Nam.
- Cuộc đời và sự nghiệp của Ức Trai đáng để chúng ta kính phục và trân trọng đến muôn đời.
Dàn ý 2:
Mở bài:
Giới thiệu về tác giả Nguyễn Trãi
- Sinh năm 1380, mất năm 1442
- Là nhà văn, nhà thơ yêu nước
- Danh nhân văn hóa thế giới
- Có công lớn trong khởi nghĩa Lam Sơn, phò Lê Lợi thắng giặc Minh
Cuộc đời của ông là một tấm gương sáng cho hậu thế về cốt cách thanh cao ghi một số cảm xúc của bạn và chuyển ý sang phần thân bài
Thân Bài:
- Sinh tại Thăng Long, ở gia đình nhà mẹ là dinh quan Tư đồ Trần Nguyên Đán
- Thuở nhỏ sống với ông ngoại. Mẹ mất sớm, về sống với cha
- Năm Canh Thìn 1400 Nguyễn Trãi đỗ Thái học sinh, làm quan cho nhà Hồ
1406 quân Minh xâm lược, sau đó chúng bắt cha Nguyễn Trãi
1416 Hội thề Lũng Nhai giữa Lê Lợi, 18 nghĩa binh và Nguyễn Trãi
1418 khởi nghĩa Lam Sơn
1427 thắng lợi
Lê Lợi giao cho Nguyễn Trãi viết Bình Ngô Đại cáo
1428-1442 Nguyễn Trãi làm quan cho triều Lê
1442 sau vụ án Lệ Chi Viên, Nguyễn Trãi bị vu cáo tội giết vua Lê Thái Tông. 16/8 ông cùng vợ lẽ yêu là bà Nguyễn Thị Lộ và cả gia tộc bị tru di
1464 Lê Thánh Tông rửa oan cho Nguyễn Trãi, ca ngợi "Lòng Ức Trai sáng như sao Khuê".
Cả cuộc đời Nguyễn Trãi luôn hăng hái giúp vua, giúp nước, góp phần thắng lợi cho khởi nghĩa Lam Sơn, nhưng vì sự khẳng khái, ngay thật nên bị bọn gian thần thù ghét âm mưu hãm hại cho dù ông đã về ở ẩn.
Tác phẩm Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, Lam Sơn thực lục, Dư địa chí, Chí Linh sơn phú, Ức Trai thi tập.
Ông có tình yêu, gắn bó tha thiết với quê hương gia đình, hòa nhập với thiên nhiên (dẫn chứng bài Côn Sơn ca), đời sống trong sạch suốt đời 1 lòng vì nước vì dân.
Ngoài ra bạn thêm vào những câu chuyện về ông Nguyễn Trãi cho thêm phần phong phú:
- Cuộc đối đáp văn thơ giữa Nguyễn Trãi và Thị Lộ => 2 người lấy nhau
- Huyền thoại rắn trắng báo thù
Kết bài:
Nêu cảm nghĩ của bạn về Nguyễn Trãi, danh nhân văn hóa
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
