- 13 Tháng bảy 2017
- 3,419
- 3
- 4,467
- 644
- 21
- Bình Định
- THPT Chuyên Lê Quý Đôn
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
Chắc suất Đại học top - Giữ chỗ ngay!!
ĐĂNG BÀI NGAY để cùng trao đổi với các thành viên siêu nhiệt tình & dễ thương trên diễn đàn.
Bài 22: Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường
I. TÓM TẮT LÍ THUYẾT
1. Lực từ
Bài C1:| Đóng công tắc [imath]K[/imath] trong thí nghiệm ở hình 22.1 SGK. Quan sát và cho biết có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm. Lúc đã nằm cân bằng, kim nam châm còn song song với dây dẫn nữa không? | View attachment 215145 |
Lời giải:
Kim nam châm sẽ bị lệch ra khỏi hướng Nam - Bắc. Lúc đã năm cân bằng, kim nam châm không song song với dây dẫn nữa
[imath]\Rightarrow[/imath] Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kì đều gây ra tác dụng lực (gọi là lực từ) lên kim nam châm đặt gần nó. Ta nói rằng dòng điện có tác dụng từ.
Khi chưa đóng công tắc, chưa có dòng điện chạy qua dây dẫn thì kim nam châm định hướng Bắc – Nam. Khi đóng công tắc cho dòng điện chạy qua dây dẫn thì kim nam châm lệch khỏi hướng Bắc – Nam.
2. Từ trường
Bài C2: Có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm trong thí nghiệm của phần bài học?Lời giải:
Kim nam châm sẽ bị lệch ra khỏi hướng Nam - Bắc.
Bài C3: Ở mỗi vị trí, sau khi nam châm đã đứng yên, xoay cho nó lệch khỏi hướng vừa xác định, buông tay. Nhận xét hướng của kim nam châm sau khi đã trở lại vị trí cân bằng.
Lời giải:
| Kim nam châm luôn chỉ một hướng xác định. - Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó. Ta nói trong không gian đó có từ trường. - Tại mỗi vị trí nhất định trong từ trường của thanh nam châm hoặc của dòng điện, kim nam châm đều chỉ một hướng xác định. | View attachment 215146 |
3. Cách nhận biết từ trường:
Người ta thường dùng kim nam châm (gọi là nam châm thử) để nhận biết từ trường. Nơi nào trong không gian có lực từ tác dụng lên kim nam châm thì nơi đó có từ trường.
- Từ trường thường được phát hiện ở các khu vực:
+ Lân cận các đường dây cao thế.
+ Các dây tiếp đất của hệ thống thu lôi
+ Các dây tiếp đất của thiết bị điện.
+ Khu vực xung quanh thiết bị điện đang vận hành: màn hình máy vi tính, đồng hồ điện, máy sấy tóc, điện thoại di động...
Lưu ý:
• Không nên ngủ gần các thiết bị điện.
• Giữ khoảng cách vài mét đối với tivi.
• Không ngồi gần phía sau màn hình vi tính.
II/ Vận dụng
Bài C4: Nếu có một kim nam châm thì em làm thế nào để phát hiện ra trong dây dẫn [imath]AB[/imath] có dòng điện hay không?
Lời giải:
Đặt kim nam châm lại gần dây dẫn [imath]AB[/imath]. Nếu kim nam châm lệch khỏi hướng Nam - Bắc thì dây dẫn [imath]AB[/imath] có dòng điện chạy qua.
Bài C5: Thí nghiệm nào đã làm với nam châm chứng tỏ rằng xung quanh Trái Đất có từ trường?
Lời giải:
Thí nghiệm đặt kim nam châm ở trạng thái tự do, khi đã đứng yên, kim nam châm luôn chỉ hướng Nam - Bắc. Xoay kim nam châm một góc xoay nào đó, khi cân bằng, nam châm lại trở về theo hướng Bắc Nam địa lí. Chứng tỏ rằng xung quanh Trái Đất có từ trường.
Bài C6: Tại một điểm trên bàn làm việc, người ta thử đi thử lại vẫn thấy kim nam châm nằm dọc theo một hướng xác định, không trùng với hướng Nam - Bắc. Từ đó có thể rút ra kết luận gì về không gian xung quanh kim nam châm?
Lời giải:
Xung quanh kim nam châm có từ trường khác từ trường trái đất.
Bài này lý thuyết rất nhiều, nhưng cố nắm vững để dùng cho phần bài tập của bài sau nhé các em ^^