Nếu A, B, C là 3 góc của 1 tam giác thì : [TEX] \frac{\pi}{2} - \frac{A}{2}, \ \ \frac{\pi}{2} - \frac{B}{2}, \ \ \frac{\pi}{2} - \frac{C}{2} [/TEX]cũng là 3 góc của 1 tam giác.
DO đó nếu có 1 đẳng thức (hay bất đẳng thức ) đối xứng đối với các hàm số: sin, cos, cot, tan của các góc một tam giác thì có 1 đẳng thức( hay bất đẳng thức) mới khi thay [TEX]cos x \ boi \ sin (\frac{x}{2}) [/TEX], [TEX]sin x \ boi \ cos (\frac{x}{2}) [/TEX], [tex] tanx \ boi \ cot {\frac{x}{2} } [/tex], [tex] cotx \ boi \ tan {\frac{x}{2} } [/tex]
Ví dụ:
Có : [TEX]tan A + tan B + tan C = tan A. tan B. tan C[/TEX] thì ta phải có : [TEX]cot {\frac{A}{2} } + cot {\frac{B}{2}} + cot { \frac{C}{2}} =cot {\frac{A}{2} }. cot {\frac{B}{2}} .cot { \frac{C}{2}} [/TEX]
Có : [TEX]sin A + sin B + sin C \le \frac{3\sqrt{3}}{2}[/TEX] thì ta phải có : [TEX]cos {\frac{A}{2} } + cos {\frac{B}{2}} + cos { \frac{C}{2}} \le \frac{3\sqrt{3}}{2}[/TEX]
[tex]\red cos A + cos B + cos C \le \frac32[/tex]
Ta có :
[TEX]cos A + cos B + cos C \\ = 2 sin {\frac{C}{2}}. cos {\frac{A-B}{2}} + 1 - 2 sin^2 {\frac{C}{2}}\\ = -2 ( sin {\frac{C}{2}} - \frac{cos {\frac{A-B}{2}}}{2})^2 + 1 - \frac{cos^2 {\frac{A-B}{2}}}{2} \le \frac32[/TEX]
[TEX]"=" \Leftrightarrow A =B=C=60^o[/TEX]
[TEX]\red sin {\frac{A}{2}} + sin {\frac{B}{2}} +sin {\frac{C}{2}} \le \frac32 [/TEX] (theo BDT nhị trùng) Đối với 2 bài trên ta cũng có thể áp dụng BDT Jensen, cách làm tương tự bài dưới đây
[TEX] \red sin A + sin B + sin C \le \frac{3\sqrt{3}}{2} [/TEX]. Ta có :
[TEX]sin A + sin B + sin C + sin {\frac{A+B+C}{3}} \\ \le 2.sin{\frac{A+B}{2}} + 2 sin {\frac{A+B+4C}{6}} (BDT\ JENSEN) \le 4. sin {\frac{2(A+B+C)}{6}} = \frac{4.\sqrt{3}}{2} \\ \Rightarrow sin A + sin B + sin C \le \frac{3\sqrt{3}}{2} [/TEX]
[TEX]"=" \Leftrightarrow A=B = C = 60^o[/TEX]
[TEX]\red cos {\frac{A}{2}} + cos {\frac{B}{2}} +cos {\frac{C}{2}} \le \frac{3\sqrt{3}}{2} [/TEX] (theo BDT nhị trùng)
[TEX]\red tan A + tan B + tan C \ge 3\sqrt{3} [/TEX] ( với tam giác ABC nhọn)
Ta có thể áp dụng ngay BDT Jensen hàm tan tương tự như 2 bài trên
Ngoài ra: Ta có hằng đẳng thức : [tex]tan A + tan B + tan C = tan A . tan B. tan C[/tex] nên ta có :
[TEX]tan A. tan B . tan C \ge 3 \sqrt[3]{ tan A. tan B. tanC} \Leftrightarrow tan A . tan B . tan C \ge 3\sqrt{3}\ \ \ hay\ \ \ tan A + tan B + tan C \ge 3\sqrt{3} [/TEX]
[TEX]\red cot{\frac{A}{2}} + cot {\frac{B}{2}} +cot {\frac{C}{2}} \ge 3\sqrt{3} [/TEX] với tam giác ABC nhọn. (theo BDT nhị trùng)
[tex] \red cot A + cot B + cot C \ge \sqrt{3}[/tex]
Ta có: [tex] cot A. cot B + cot B . cot C + cot C. cot A =1 \Rightarrow (cot A + cot B + cot C)^2 \ge 3( cot A. cot B + cot B . cot C + cot C. cot A) = 3 \Rightarrow cot A + cot B + cot C \ge \sqrt{3}[/tex]
[tex] \red cos^2 A + cos^2 B + cos^2 C \ge \frac34 [/tex]
[tex] cos^2 A + cos^2 B + cos^2 C \\ = 1 - cos C . cos ( A-B) + cos^2 C = (cos C - \frac{cos(A-B)}{2})^2 + 1 - \frac{cos^2(A-B)}{4}\ge \frac34 [/tex]
[tex] \red tan^2 A + tan^2 B + tan^2 C \ge 9[/tex] ( với tam giác ABC nhọn)
[tex] \red cot^2A+ cot^2B+ cot^2 C \ge 1 [/tex]
2 bất đẳng thức trên có thể chứng minh dễ dàng dựa vào các BDT số 5 và BDT số 7, kết hợp với BDT quen thuộc sau : [tex] a^2+b^2+c^2 \ge \frac13 (a+b+c)^2 [/tex]
[tex]\red cot^2{\frac{A}{2}} + cot^2{\frac{B}{2}} +cot^2{\frac{C}{2}} \ge 9 [/tex] ( theo BDT nhị trùng và BDT 11)
[tex]\red tan^2{\frac{A}{2}} + tan^2{\frac{B}{2}} +tan^2{\frac{C}{2}} \ge 9 [/tex] ( theo BDT nhị trùng và BDT 12)
[tex] \red cos A. cosB . cos C \le \frac18 [/tex]
Với tam giác ABC tù hiển nhiên ta có điều phải chứng minh.
Với tam giác ABC nhọn ta có :
[tex] cos A . cos B . cos C \le (\frac{ cos A+ cos B + cosC}{3} )^3 \le \frac18 [/tex] ( xem lại BDT số 1)
[tex] \red sin {\frac{A}{2}} sin{\frac{B}{2}} sin{\frac{C}{2}} \le \frac18 [/tex] ( theo BDT nhị trùng)
[tex] \red sin A . sin B . sin C \le \frac{3\sqrt{3}}{8} [/tex]
Do sin A, sin B, sin C là các số dương nên ta có :
[TEX]sin A . sin B . sin C \le (\frac{sin A + sin B + sin C }{3} )^3 \le \frac{3\sqrt{3}}{8} [/TEX] ( xem lại BDT số 3 )
[tex] \red cos {\frac{A}{2}} cos{\frac{B}{2}} cos{\frac{C}{2}} \le \frac{3\sqrt{3}}{8} [/tex] ( theo BDT nhị trùng)
[tex]\red tan A . tan B . tan C \ge 3\sqrt{3},\ \ \Delta ABC\ \ nhon [/tex] ( đã chứng minh ở BDT số 5)