- 14 Tháng chín 2018
- 805
- 1,015
- 181
- 25
- Thừa Thiên Huế
- Đh sư phạm huế
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
Chắc suất Đại học top - Giữ chỗ ngay!!
ĐĂNG BÀI NGAY để cùng trao đổi với các thành viên siêu nhiệt tình & dễ thương trên diễn đàn.
NÓI VỚI CON
- Y Phương –
- Y Phương –
Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười
Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng
Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời
Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn
Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc
Người đồng mình thô sơ gia thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồnh mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục
Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé được
Nghe con.
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười
Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng
Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời
Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn
Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc
Người đồng mình thô sơ gia thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồnh mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục
Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé được
Nghe con.
I. Tác giả:
- Y Phương tên khai sinh là Hứa Vĩnh Sước, dân tộc Tày, sinh năm 1948, quê ở huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng.
- Y Phương nhập ngũ năm 1968, phục vụ trong quân đội đến năm 1981, ông chuyển về công tác tại Sở văn vóa Thông tin tỉnh Cao Bằng.
- Từ năm 1993, ông là Chủ tịch Hội văn học Nghệ thuật Cao Bằng, thơ ông thể hiện tâm hồn chân thật, mạnh mẽ và trong sáng, tư duy, giàu hình ảnh của con người miền núi.
II. Tác phẩm:
1. Hoàn cảnh sáng tác: Trong tập Thơ Việt Nam(1945-1985).
2. Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật.
a) Nội dung: Bài thơ thể hiện tình cảm gia đình ấm cúng, ca ngợi truyền thống cần cù, sức sống mạnh mẽ của quê hương đất nước và dân tộc mình. Bài thơ giúp ta hiểu thêm về sức sống và vẻ đẹp tâm hồn của một dân tộc miền núi,gợi nhắc tình cảm gắn bó với truyền thống, với quê hương và ý chí vươn lên trong cuộc sống.
b) Nghệ thuật:
- Giọng điệu trìu mến thiết tha, thể hiện qua lời tâm sự của cha với con, thế hệ trước với thế hệ mai sau.
- Thể thơ tự do, làm cho cảm xúc cụ thể, rõ ràng.
- Nhịp điệu lúc nhẹ nhàng lúc bay bổng, khi khúc chiết rành rọt, khi mạnh mẽ âm vang
- Ngôn ngữ cụ thể mà giàu khái quát, bao hàm nhiều ý nghĩa, hình ảnh thơ độc đáo.
3. Mạch cảm xúc và bố cục:
a) Mạch cảm xúc:
- Mượn lời nói với con, Y Phương gợi về cội nguồn sinh dưỡng mỗi con người, bộc lộ niềm tự hào về sự sống bền bỉ của quê hương mình.
- Bài thơ đi từ tình cảm gia đình mà mở rộng ra là tình cảm quê hương, từ những kỉ niệm gần gũi, thiết tha mà nâng lên thành lẽ sống. Cảm xúc, chủ đề của bài thơ được bộc lộ, dẫn dắt một cách tự nhiên, có tầm khái quát nhưng vẫn thấm thía.
b) Bố cục: 2 phần.
- Đoạn 1: (Từ “Chân phải….trên đời”): người cha nói với con về tình cảm cội nguồn.
- Đoạn 2: (Phần còn lại): Người cha nói về truyền thống quê hương và dặn dò con trên đường đời.
B. PHÂN TÍCH BÀI THƠ.
I. Cha nói về cội nguồn sinh dưỡng:
1. Nói về cội nguồn sinh dưỡng của con, điều đầu tiên người cha muốn nói tới là tình cảm gia đình. Cái nôi nuôi dưỡng con trưởng thành.
“Chân phải bước tới cha Chân trái bước tới mẹ Một bước trạm tiếng nói Hai bước tới tiếng cười”
+ Con lớn lên từng ngày trong tình yêu thương, trong sự nâng đón và mong chờ của cha mẹ.
+ Nhịp thơ 2/3, cấu trúc đối xứng, nhiều từ được láy lại, tạo ra âm điệu tươi vui quấn quýt: Chân phải – chân trái; một bước – hai bước; tiếng nói – tiếng cười… các hình ảnh thật cụ thể Y Phương tạo được không khí gia đình ấm cúng, quấn quýt và hạnh phúc. Từng bước đi, từng tiếng nói cười của con đều được cha mẹ chăm chút và vui mừng đón nhận.
-> Đó là tình cảm ruột thịt, là công lao trời biển mà con phải khắc cốt ghi tâm.
2. Người cha còn nói cho con biết: con còn lớn lên trong cuộc sống lao động, trong tình yêu thương “người đồng mình” và trong tình nghĩa của quê hương làng xóm.
* Con lớn lên trong cuộc sống lao động của người đồng mình.
Cuộc sống lao động cần cù và tươi vui của người đồng mình được nhà thơ gợi lên qua các hình ảnh đẹp:
“Người đồng mình yêu lắm con ơi Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát”
+ Đan lờ: Dụng cụ đánh bắt cá của người miền núi.
+ Nói : “Đanlờ cài hoa ”: công việc của người lao động trên quê gợi lên nét đẹp chăm chỉ, cần cù từ trong tính cách.
+ Vách nhà ken câu hát: cuộc sống luôn âm vang tiếng nhạc – yêu đời, vô tư
+ Tác động từ: “Cài, ken” - vừa diễn tả động tác cụ thể khéo léo trong lao động vừa nói lên cuộc sống lao động gắn bó, hòa quyện niềm vui.
* Con lớn lên trong sự đùm bọc che chở của con người và rừng núi quê hương: “Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng”
Rừng núi quê hương thật thơ mộng và nghĩa tình. Thiên nhiên ấy đã che trở, đã nuôi dưỡng con người về cả tâm hồn, lối sống.
+ Rừng cho hoa: Hoa là vẻ đẹp của thiên nhiên mà rừng ban
+ Con đường cho những tấm lòng: vẻ đẹp của tình người.
Phải chăng người cha muốn nói cho con biết quê hương mình là một vùng quê giàu truyền thống văn hóa mà cũng rất nghĩa tình.
* Liên hệ: Quê hương là những gì thân thuộc gần gũi, bình dị nhất, đó cũng là cội nguồn sâu xa cho tình yêu tổ quốc. Cùng nói về vấn đề này, nhà văn I-li-a Ê-ren-bua đã viết: “Dòng suối đổ vào sông, sông đổ vào đại trường giang Von-ga, con sông Von-ga đi ra biển. Lòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trở nên lòng yêu Tổ quốc.”
* Người cha còn nhắc đến những kỷ niệm ngày cưới của mình để mong con luôn nhớ con lớn lên trong tình yêu trong sáng và hạnh phúc của cha mẹ. Đó là điểm xuất phát mọi tình yêu thương trong con:
“Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời”
Tình cảm cội nguồn không có gì xa lạ mà bắt đầu từ tình yêu và lòng tự hào về quê hương, về gia đình.
II. Niềm tự hào về sức sống bền bỉ, mãnh liệt về truyền thống cao đẹp của quê hương và niềm mong ước con tiếp tục phát huy truyền thống ấy:
1. Nói về sức sống bền bỉ, mãnh liệt quả quê hương :
- Nói về người đồng mình:
+ Người đồng mình: cha mẹ đều là đồng bào, những người cùng quê hương.
+ Sự lặp lại nhiều lần cụm từ này: khẳng định phẩm chất của người đồng mình là phẩm chất của quê hương bởi sức sống của quê hương do người đồng mình tạo ra. Điều này là một niềm tự hào, sự kiêu hãnh không cần phải dấu diếm.
->lời nói mộc mạc, giản dị gợi bao yêu thương, gần gũi.
- Phẩm chất của người đồng mình cứ hiện dần qua lời tâm tình của người cha:
+ Đó là tấm lòng thủy chung với nơi chôn rau cắt rốn:
“Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói”
+ Một cuộc sống tràn đầy niềm vui và lòng lạc quan:
“Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc”
· Bằng những điệp từ, điệp ngữ, cách so sánh cụ thể kết hợp với nhiều kiểu câu ngắn dài khác nhau, lời tâm tình của người cha đã góp phần khẳng định người miền núi tuy cuộc sống hôm nay còn vất vả, khó nhọc “lên thác, xuống ghềnh” nhưng họ vẫn sống mạnh mẽ, khoáng đạt “như sông như suối”, bền bỉ, gắn bó và tha thiết với quê hương.
Từ đó người cha mong muốn con :
+ Có nghĩa tình chung thủy với quê hương.
+ Biết chấp nhận và vượt qua những khó khăn, thử thách bằng ý chí, nghị lực và niềm tin của mình.
Người đồng mình mộc mạc, dung dị, giàu ý chí và niềm tin. Họ có thể “Thô sơ da thịt” nhưng không hề nhỏ bé về tâm hồn và ý chí. Họ biết lo toan và mong ước: “Cao đo nỗi buồn. Xa nuôi chí lớn”. Họ biết tự lực, tự cường xây dựng quê hương, duy trì truyền thống với những tập quán của người đồng mình.
“Người đồng mình đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục”
· Câu thơ có 2 lớp ý nghĩa:
+ Nghĩa tả thực: “đục đá kê cao”
- Hành động thường thấy ở miền núi. “Quê hương” vốn là khái niệm trìu tượng, chỉ nơi trốn sinh thành của một người nào đó.
+ Nghĩa ẩn dụ: Nói đục cá kê cao quê hương
Sự khái quát về tinh thần tư tôn, ý thức bảo tồn cội nguồn.
Kết thúc bài thơ là lời nhắn nhủ, dặn dò của người cha mong muốn con mình phải tự hào về truyền thống tốt đẹp của quê hương. Hãy lấy những tình cảm đó làm hành trang vững vàng bước trên đường đời.
“Con ơi tuy thô sơ da thịt Lên dường
Không bao giờ nhỏ bé được Nghe con”
Hình ảnh “thô sơ da thịt” lặp lại hai lần như muốn con khắc cốt ghi xương. “Người đồng mình” tuy mộc mạc, chân chất nhưng có lẽ sống cao đẹp. Trên đường đời con phải sống cao thượng, tự trọng để xứng đáng với “người đồng mình”. Con “không bao giờ nhỏ bé được”, dù con đường phía trước còn đầy chông gai. Con hãy tự tin bước đi, bởi sau lưng con có gia đình, quê hương, bởi trong tim con sẵn ẩn chứa những phẩm chất quý báu của “người đồng mình”. Hai tiếng “nghe con”chứa đựng tấm lòng yêu thương và niềm tin sâu nặng cha đặt nơi con. Hai tiếng ấy khép lại bài thơ để lại một dư âm nhẹ nhàng mà âm vang xao xuyến.
C. ĐẶC SẮC NGHỆ THUẬT
- Thể thơ tự do, mạch cảm xúc tự nhiên. Cách nói giàu hình ảnh, vừa mộc mạc mà vẫn giàu chất thơ, cụ thể mà giàu sức khái quát.
- Các biện pháp tu từ so sánh, điệp ngữ kết hợp với những câu thơ ngắn dài khác góp phần không nhỏ vào việc diễn tả cuộc sống, cách suy nghĩ, cách thực hiện tình cảm của người miền núi.
- Giọng điệu tha thiết, trìu mến: lúc bay bổng, nhẹ nhàng, lúc khúc triết, rành rọt, lúc mạnh mẽ, sắc nhọn…tạo sự cộng hưởng hài hòa với những cung bậc tình cảm khác trong lời người cha truyền thấm sang con.
- Bố cục chặt chẽ, từ ngữ giản dị, mộc mạc như lời nói thường ngày của người miền núi.
