Đỗ Nhuận
Nhạc sĩ Đỗ Nhuận sinh ngày 10/12/1922 tại Cẩm Bình, Hải Dương. Năm 14 tuổi, ông tự học âm nhạc dân tộc và biết chơi sáo trúc, tiêu, đàn nguyệt, đàn tứ, đàn bầu. Thời gian sau, trong không khí âm nhạc cải cách bắt đầu xuất hiện, ông đã tiếp xúc với tân nhạc, học đàn guitare, banjo, violon, và ghi âm. Năm 1939, Đỗ Nhuận viết bài hát đầu tiên Trưng Vương ở tuổi 17 (nhân kỷ niệm Hai Bà Trưng ở tỉnh Hải Dương). Bài hát được phổ biến rộng rãi và đã xuất bản ngay trong năm đó. Đỗ Nhuận cũng bước vào Cách mạng từ lòng yêu nước, và tài năng âm nhạc của ông đã được khơi chảy. Từ những bài hát mang cảm hứng lịch sử như: Chim than, Lời cha già, Đường lên ải Bắc làm cơ sở soạn nên ca kịch Nguyễn Trãi - Phi Khanh (đồng thời với ông nhà thơ Hoàng Cầm - soạn nên vở kịch thơ Hận Nam Quan từ cùng tích sử). Đỗ Nhuận thực sự giác ngộ cách mạng từ năm 1943 khi ông bị thực dân Pháp bắt đi đày ở Sơn La. Trong tù, nhiều bài hát cách mạng đã được Đỗ Nhuận viết ra như: Chiều tù, Côn Đảo, Hận Sơn La, Tiếng gọi tù nhân (lời Đào Duy Kỳ), Viếng mồ tử sĩ (bài hát sau này soạn thành nhạc tang lễ)... rồi sau đó là Du kích ca và Nhớ chiến khu. Sau cách mạng Tháng Tám, ngay khi Nam Bộ kháng chiến (23-9-1945), ông có Tiếng súng Nam Bộ, và bài Đoàn lữ nhạc. Với ngôn ngữ âm nhạc độc đáo 9 mang đậm âm hưởng dân ca các vùng miền và nghệ thuật Chèo vùng đồng bằng châu thổ Sông Hồng, các tác phẩm của ông chiếm vị trí đặc biệt trong nền âm nhạc Việt Nam. Nhiều tác phẩm của ông mang khí thế tiến công, thúc giục cả dân tộc hành trình trong gian khó. Sau hoà bình lập lại ít lâu, dù nắm trách nhiệm Tổng thư ký Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Đỗ nhuận vẫn không ngừng sáng tác. Là nhạc sĩ duy nhất trong thế hệ đầu của Nhạc Viện Tchaikovsky (Liên Xô cũ, từ 1960 - 1963), ông đã đi sâu vào thể nghiệm và sáng tạo thành công nhiều vở nhạc kịch như Ông đá, Chú Tễu, Ai đẹp hơn ai, Trước giờ cưới, Quả dưa đỏ ở hình thức nhỏ, rồi bước tới Opéra, với Cô Sao, Người tạc tượng (1971). Đỗ Nhuận đã tạo ra một sự nghiệp âm nhạc có giá trị vào bậc nhất ở nước ta. Nhạc của ông vừa mang tính hành khúc nhưng cũng mang những âm điệu say sưa, mềm mại, duyên dáng đầy tính kịch. Nhạc sĩ Đỗ Nhuận được coi là một người có những thành tựu đáng kể trong tất cả các lĩnh vực âm nhạc: Thanh nhạc (ca khúc, hợp xướng), Khí nhạc (nhạc thính phòng) và Nhạc kịch.
Nhạc sĩ Đỗ Nhuận nguyên Tổng thư ký Hội Nhạc sĩ Việt Nam khoá I, và khóa II. Với những đóng góp cho sự nghiệp âm nhạc nước nhà, ông được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng nhì, Giải thưởng HCM đợt 1.
* Các tác phẩm tiêu biểu:
- Áo mùa đông
- Ca ngợi Hồ Chủ tịch
- Du kích Sông thao
- Hát mừng các cụ dân quân,
- Hành quân xa
- Trên đồi Him Lam
- Chiến thắng Điện Biên
- Việt Nam quê hương tôi
- Trông cây lại nhớ tới người (cải biên hò ví dặm)
- Em là thợ quét vôi
- Đường bốn mùa xuân
- Ca cảnh: chiến thắng Tây Bắc
- Ca kịch: Sóng cả không ngã tay chèo
- Opera: Cô Sao, Người tạc tượng
- Vũ Khúc Tây Nguyên cho violon và dàn nhạc