CẢNH NGÀY XUÂN
I. . giới thiệu khái quát đoạn trích
1. Đoạn trích chị em Tk nằm ngay sau phần giới thiệu chị em TK. Trong đoạn trích này ND miêu tả cảnh du xuân của mấy chị em nhà họ Vương. Đây là đoạn thể hiện tài năng của ND trong việc miêu tả thiên nhiên.
2. Đoạn thơ miêu tả vẻ đẹp của mùa xuân ở thời điểm của tiết Thanh minh. Mùa xuân và cảnh thiên nhiên trong đoạn thơ hiện lên tươi đẹp, trong sáng ở giai đoạn rực rỡ và viên mãn nhất của mùa xuân. Ko chỉ mt vẻ đẹp của mùa xuân ND còn làm sống lại những nét văn hoá qua ko khí lễ hội mùa xuân. Và như thể ở đây vừa có vẻ đẹp thiên nhiên, vừa có vẻ đẹp con người
3. Trong đoạn thơ này ND đã kết hợp tả và gợi, tả cảnh ngụ tình theo phong cách ước lệ cổ điển với 1 ngôn ngữ giàu chất tạo hình qua bức tranh mùa xuân người đọc còn cảm nhận rất rõ tâm trạng của nhân vật
II. phân tích
1. Cảnh thiên nhiên mùa xuân trong đoạn thơ đc ND mt theo bước đi của thời gian .
+ 4 câu đàu: mt cảnh sắc mùa xuân.
+ 8 câu thơ tiếp: mt cảnh lễ hội trong tiết thanh minh
+ 6 câu còn lại : cảnh chị em kiều đi chơi xuân về khi lễ hội đã tan
Suy ra: Cách tổ chức kết cấu này cho phép người đọc nhận ra:
+ sự vận động của thiên nhiên và sự biến đổi trong tâm trạng của con người
+ Cảnh xuân trong những câu mở đầu với cảnh xuân sau khi chị em kiều đi chơi về có những thay đổi rõ rệt
Suy ra: từ đó cho ta thấy :+ Cảnh vật và tâm trạng của nhân vật trong thơ ND bao giờ cũng vận động chứ ko đứng yên
+ Cách miêu tả như ND cũng là theo nguyên tắc của thơ xưa, tả cảnh ngụ tình có nghĩa là ở đoạn thơ này ND đã mt cảnh mùa xuân qua cái nhìn tâm trạng và đc nhìn từ tâm trạng của chị em kiều theo nguyên tắc: “cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu_ người bùn cản có vui đâu bao h”
2. cảnh mùa xuân hiện ra trong 4 câu thơ đàu là cảnh sắc đc nhìn và mt từ cái nhìn thời gian và ko gian.
a. * hai câu thơ đầu: là cái nhìn thời gian về khung cảnh mùa xuân đó là cái nhìn thấm đẫm tâm trạng của người trong cuộc.
“Ngày xuân con én đưa thoi
thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.”
- câu thơ”con én đưa thoi ” có thể hiểu theo 2 cách
- + những cánh chim én có thực rộn ràng bay lượn giưã bầu trời mùa xuân trong sáng.
- + cánh én đưa thoi là biểu tượng của bc đi thời gian: thời gian mùa xuân đang trôi qua rất nhanh. Khung cảnh mùa xuân ở đây đã đc nhìn từ cái nhìn tâm trạng của chị em TK đó là cái nhìn tươi trẻ.
- Ở câu thơ thứ hai từ “đã ngoài ” ẩn chứa thái độ để làm rõ hơn cái nhiì của chị em kiêù về bc đi thời gian của mùa xuân và đó là một cái nhìn nuối tiếc.
Ở đây do sự tiết chế về ngôn từ, do tư cách của người chuyện, do quy tắc của việc biểu hiện cái tôi trong văn học trung đại ND đã ko thể để cho nhân vật của mình kêu lên đầy nuối tiếc, đầy táo bạo và mãnh liệt như xuân Diệu_ nhà thơ mới nhẩt trong các nhà thơ mới, sống sau ND một TK_ dù là tâm trạng mới bc đi của mùa xuân là giống nhau ở 2 thi sĩ
“tôi ko chờ nắng hạ mới hoài xuân ”(vội vàng)
Nên “nhanh lên chứ, vội vàng lên với chứ
Em em ơi tình non đã già rồi”(giục giã)
b. Hai câu thơ TT là bức tranh xuân đc tả cận cảnh với cái nhìn ko gian
dẫn đến đây là 2 ccâu thơ “tuyệt bút ” của ND khi mt
+ chỉ với 2 câu mà mùa xuân hiện ra như 1 bức tranh có màu sắc tuyệt diệu, hài hoà. Thảm cỏ xanh làm nền cho bức tranh xuân, trên cái nền ấy điểm một vài bông hoa lê trắng. Màu xanh và sắc trắng tôn vinh lẫn nhau tạo ra một bức tranh xuân sống động, mới mẻ, tinh khiết và tràn đầy sức sống.
+ chỉ bằng 1 nét vẽ cảnh mùa xuân dường như đc nhuộn trong 1 màu xanh mềm mại và non tơ dẫn đến Cách dùng từ của ND đã khéo léo tài tình tạo nên màu xanh ấy:” cỏ non xanh rợn chân trời ” . Trong câu thơ này từ “non ”vừa bổ nghĩa cho từ cỏ đứng trước lại vừa bổ nghĩa cho từ xanh ở sau dẫn đến gợi nên một màu xanh non tơ và óng ả. Ko chỉ thế 3 từ “tận chân trời” lại khiến cho màu xanh ấy kết thành hình khối, mở rộng ko gian đó là 1 ko gian xuân bạt ngàn màu xanh (ngập tràn màu xanh) đúng hơn là một biển cỏ xanh mênh mông, bát ngát và dào dạt sức sống xanh non tơ.
+ trên kái nền xanh gợi cảm ấy tác giả điểm xuyết sắc trắng của một vài bông hoa trên cành lê “cành lê trắng điểm 1 vài bông hoa ”
Suy ra chọn cỏ và hoa lê để mt sắc xuân đã có từ rất lâu trong thơ ca cổ của TQ
“ cỏ thơm liền với trời xanh
Trên cành llê có mấy bông hoa ”
Và có thể viết 2 câu thơ tuyệt bút ND đã mượn ý thơ từ 2 câu thơ cổ nói trên. Bằng tài hoa của mình ND đã thổi vào đó ngọn gió vô hình của tâm tình để tạo ra sự sống riêng biệt cho 2 câu thơ tuyệt bút của mình. Đó là ở câu thơ thứ 2 ông thêm 1 từ “trắng , ông lại còn đảo ngược cách dùng từ thông dụng:” điểm trắng” suy ra “trắng điểm ” . Chỉ một chút thay đổi đó thôi tưởng là đơn giản vậy mà ngoài ND khó có ai có thể làm đc bởi vì nếu viết “điểm trắng ” thì ý thơ và âm điệu của thơ ko thay đổi nhưng đó chỉ là cách vẽ tranh của một nghệ nhân bắt chước mà ko có hồn . Kòn ND viết trắng điểm thì lại ltạo ra yếu tố bất ngờ nghĩa là “trắng điểm”tức là điểm xuyết vaof đó 1 chút sắc trắng của mình để chăm chút tô điểm cho sắc xuân bằng bàn tay vô hình của tạo hoá 1 cáhc ý nhị và tinh tế chính vì thế thêm 1 chút, thay đổi 1 chút vậy mà hương của cành lê tưởng chừgn như ko còn là chính nó. Cách dùng từ # biệt đã giúp ND tạo ra 2 thế giới # biệt và như thế ND đã tô đậm hợp cảnh mùa xuân sinh động, gợi cảm, non tơ, mềm mại và hài hoà màu sắc
c. * 8 câu thơ tiếp nối. là khung cảnh lễ hôi
- lễ tảo môj đi sửa sang, quét dọn mộ người thân
- Hội đạp thanh hội chơi mùa xuân ở làng quê
Suy ra ở 8 câu thơ này ND thiên về Mt cảnh hội hơn là lễ. Đặc biệt ông nhấn mạnh ko khí náo nức, rộn ràng của lễ hội
Vì + sự nô nức và đẹp đẽ, rộn ràng của lễ hôi tương hộp với vẻ đẹp trong sáng và tràn đầy sức sống của mùa xuân ở 4 câu thơ đầu
+ cảnh ngày xuân đc cảm nhận và mt từ cái nhìn của 2 chị em Kiều tạo nên sự trẻ trugn trong tâm hồn của 2 chị em cũgn tương hợp với ko khí nô nức, rộn ràng của ngày xuân hơn là lễ hội
- Ở đây ND còn làm sống lại những nét văn háo xưa qua NT mt đám đông. Lễ chỉ là cái cớ kòn cái đích thực cuối cùng ở đây là hội. Bởi vậy “tro tiền giấy bay”, “thoi vàng vó rắc” chỉ qua chỉ là nghi thức tất cả ND dành cho sự náo nhiệt của giai nhân, taàitử của xe ngựa của áo quần là lượt trong ko khíi đoá ko rõ gương mặt ai nhưng ai cũng thấy mình ở trong đó .
- Những từ láy ***g trong phép đối hài hoà nhập 1 cách hài hào tạo ra ấn tượgn ko thể quên về lễ hội nô nức rộn ràng. Đồng thời ND cũng qua đó để mt tâm trạng nô nức, háo hức của chị em kiều
D. sáu câu thơ cuối: tả cảnh chị em Kiều đi chơi xuân trở về: Đây là lúc hội đã tàn, ngày chuyển về chiều nghĩa là cảnh xuân đang dc mt đúgn theo bc đi của thời gian
- Ở sáu câu thơ này ND đã dùng 1 loạt từ láy mang nghĩa giảm nhẹ
giảm nhẹ về động tác và về chuyển động : tà tà, thơ thẩn, nao nao
giảm nhẹ về sự sắc nét của bức tranh phong cảnh làm cho phong cảnh trở nên mơ hồ và thấp thoáng hơn: Thanh thanh, nho nhỏ
dẫn dếm các từ láy này tạo ra sự tương phản với cảnh lễ hội tấp nập, nhộn nhịp ở trc đó. Đồng thời sự tương phản này cũng khắc hoạ tinh tế bc di của thời gian
- Nhưng bên cạnh đó là các từ láy với nghĩa giảm nhẹ lại còn mang nghĩa bc. Nghĩa là chúng ko chỉ mt cảnh sắc TN theo bc đi của thơi gian mà còn nhuộm màu tâm trạng đó là tâm trạng “thơ thẩn “ của chị em kiều lúc này , tất cả đều lắng xuống, chơi vơi trong 1 trạng thái mơ hồ nhưng có thực. NÓ là nỗi bâng khuâng, man mát nuối tiếc trong 1 nỗi buồn ko goi tên đc. Cách dùng từ như thế này biểu hiện tài hoa và khéo léo của ND khi lấy đà để chuyển ý của câu chuyện sang một cảnh mớivới 1 tâm trạng mới của nhân vật. Cảnh chị em kiều sẽ gặp nấm mồ đạm tiên
- So sánh cảnh mùa xuân trong 6 câu đầu với 6 câu cuối trong đoạn trích : kái này tự làm đi mình mỏi tay và đau lưng quá đi
4. tóm lại cảnh xuân và tâm trạng của con người trong đoạn trích có mối tương quan lẫn nhau
- cảnh xuân trong trẻo đầy sức sống tương hợp với nô nức, trẻ trung của những giai nhân, tài tử đi lễ hội mùa xuân
- sự thay đổi của cảnh vật cũng khiến cho hành động, tâm trạng của con người thay đổi
đó chính là nét đặc sắc của thiên tài ND, sự tương hợp đó đã tạo nên vẻ đẹp hài hoà giữa cảnh và người. Tất cả tạo nên 1 bức tranh trong trẻo, đầy sức sống: Bức tranh mùa xuân
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
[-O<:-c\\