- 29 Tháng mười 2018
- 3,304
- 4,365
- 561
- TP Hồ Chí Minh
- THCS Nguyễn Hiền
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
Chắc suất Đại học top - Giữ chỗ ngay!!
ĐĂNG BÀI NGAY để cùng trao đổi với các thành viên siêu nhiệt tình & dễ thương trên diễn đàn.
1. Trước khi lập quốc
Cư dân có mặt đầu tiên là người Lào Thơng (có tài liệu ghi là người Khạ, tiếng Lào nghĩa là "nô lệ") - họ có gốc là người Môn di chuyển từ phía Bắc xuống. Họ chủ yếu dùng đá làm công cụ và biết sáng tạo ra hàng nghìn chiếc chum đá ở khu vực Cánh đồng Chum (nay thuộc tỉnh Xiêng Khoảng)
Người Lào Thơng sống trong các mường cổ dọc theo bờ sông Mekong, trên sườn núi vào khoảng thế kỷ V SCN. Theo truyền thuyết, vua Khun Lo đã thành lập vương quốc thống nhất đầu tiên của nước Lào vào thế kỷ VIII tại Mường-xoa (Luông-pha-bang ngày nay). Sau khi ông qua đời, vương quốc chia nhỏ thành các tiểu quốc cho các anh em, các con cai trị
Đến thế kỷ XIII, một nhóm người Thái bắt đầu di cư sang đất Lào, sống hòa hợp với dân bản địa Lào Thơng. Thời vua Phìa Khăm Phòng (đầu thế kỷ XIV), vì con trai là Phi Pha có dang díu với một cung nữ của mình nên nhà vua đã trục xuất Phi Pha cùng cháu trai Pha Ngừm ra khỏi đất nước. Hai cha con lưu lạc sang đế quốc Angkor, Pha Ngừm sau đó đã cưới công chúa Nang Keo Lốt Pha của vua Khmer. Trước việc vương quốc Ayutthaya đang nổi lên, vua Khmer sai Pha Ngừm đem quân tiến đánh các mường ở bắc Khorat. Quân của Pha Ngừm càng đánh càng mạnh, nhanh chóng tấn công thành phố Viêng Khăm tại vùng Phay Nam - nhưng đánh hoài không thắng do quân dân thành này gia cố chặt thành này bằng lũy tre. Để đánh thắng, Pha Ngừm dùng mưu cho quân sĩ bắn các mũi tên vàng vào thành. Lợi dụng khi quân địch mãi ra gom vàng, quân Pha Ngừm tràn vào chiếm được thành. Thất bại, vua Phìa Khămhiếu cũng hoàng tộc phải tự sát
2. Người Lào lập quốc
Năm 1353, Pha Ngừm lên ngôi vua, thành lập vương quốc Lan Xang thống nhất và đóng đô ở Mường-xoa (Luông-pha-bang ngày nay). Thời Pha Ngừm cai quản, diện tích của Lan Xang bao gồm diện tích hiện nay và vùng I-xản (18 tỉnh Đông Bắc Thái Lan) cùng một phần tỉnh Stung-treng (Đông Bắc Căm-pu-chia). Nhà vua đầu tiên của Lào bắt đầu thiết lập bộ máy chính quyền tập trung, chia nước thành các mường và cử quan lại cai trị. Đến thời con trai là Un Hươn (còn gọi là Samsenathay), Lan Xang được củng cố với hàng loạt quan hệ với Thái Lan, Lan Na (nay thuộc Thái Lan); đồng thời các chúa phong kiến địa phương đã tạm thời thần phục nhà vua.
Nhưng sau khi Samsenathay vừa qua đời, Lan Xang bất ngờ suy sụp. Giữa thế kỷ XV, Lan Xang rơi vào khủng hoảng trầm trọng khi chính quyền suy yếu (trong 10 năm đã có 7 vua được đưa lên rồi bị phế và giết hại), quyền lực bị một phụ nữ là Nang Keo Phimpha (em gái của Samsenathay) nắm giữ. Sau khi Phimpha bị sát hại, Lan Xang dần được phục hồi một cách chậm chạp và phải đối phó với âm mưu xâm lược của Ayutthaya và Miến Điện ở phía tây
Vương quốc Lan Xang bắt đầu phát triển thịnh vượng dưới thời các vua Vixun (1501–20), Phothisarat (1520–47) và Setthathirath I (1548–71). Pothisarath bắt đầu trung hưng Lan Xang bằng cách liên minh với Lan Na (qua cuộc hôn nhân với công chúa Lan Na là nàng Yot Kham Tip) để đối phó với âm mưu xâm lược của vương quốc Miến Điện. Trước khi qua đời, nhà vua Phothisarat cho con cả là Setthathirath I ra cai tri Lan Na và cưới một công chúa Lan Na là nàng Chiaphrapha - nhưng Setthathirath không sống ở Lan Na mà giao vương quốc cho vợ cai quản. Một cuộc nổi loạn ở Lan Na đã sát hại nữ hoàng và đưa Lan Na vào bản đồ của Miến Điện. Năm 1550, Setthathirath I chính thức lên ngôi vua Lan Xang và đến năm 1563, nhà vua dời đô về Viêng Chăn. Cũng vào thời kỳ này (1559-1571), Vương quốc Lan Xang bị Miến Điện xâm lược ba lần. Nhân dân Lào kiên cường nổi dậy khởi nghĩa chống ách thống trị của Miến Điện và đến năm 1581 giành lại độc lập
Năm 1591, một hoàng tử Lan Xang là Nokeo (làm con tin ở Miến Điện) lên ngôi vua và bắt đầu cuộc đấu tranh giành độc lập cho vương quốc, đồng thời tiến hành đấu tranh với các phe phái hoàng gia để phục hồi Lan Xang. Đến thời nhà vua vĩ đại là Sourigna Vongsa (1637 - 1694), Lan Xang bước vào thời kỳ thịnh đạt nhất sau thời của Setthathirat
Nhưng khi Sourigna Vongsa qua đời mà không có người kế vị, Lan Xang lại rơi vào khủng hoảng toàn diện nhất. Năm 1713, Lan Xang bị chia thành 3 vương quốc là Luông-pha-bang, Viêng-chăn và Chăm-pa-xắc.
Năm 1778, Xiêm đưa quân sang đánh Lào. Năm 1779, đất nước Lan Xang trở thành thuộc địa của phong kiến Xiêm. Nhân dân Lào dưới sự lãnh đạo của Vua A-nụ đã vùng lên chống lại ách đô hộ của phong kiến Xiêm. Tình trạng này kéo dài cho đến khi Lào bị quân Pháp xâm lược năm 1893
Cư dân có mặt đầu tiên là người Lào Thơng (có tài liệu ghi là người Khạ, tiếng Lào nghĩa là "nô lệ") - họ có gốc là người Môn di chuyển từ phía Bắc xuống. Họ chủ yếu dùng đá làm công cụ và biết sáng tạo ra hàng nghìn chiếc chum đá ở khu vực Cánh đồng Chum (nay thuộc tỉnh Xiêng Khoảng)
Người Lào Thơng sống trong các mường cổ dọc theo bờ sông Mekong, trên sườn núi vào khoảng thế kỷ V SCN. Theo truyền thuyết, vua Khun Lo đã thành lập vương quốc thống nhất đầu tiên của nước Lào vào thế kỷ VIII tại Mường-xoa (Luông-pha-bang ngày nay). Sau khi ông qua đời, vương quốc chia nhỏ thành các tiểu quốc cho các anh em, các con cai trị
Đến thế kỷ XIII, một nhóm người Thái bắt đầu di cư sang đất Lào, sống hòa hợp với dân bản địa Lào Thơng. Thời vua Phìa Khăm Phòng (đầu thế kỷ XIV), vì con trai là Phi Pha có dang díu với một cung nữ của mình nên nhà vua đã trục xuất Phi Pha cùng cháu trai Pha Ngừm ra khỏi đất nước. Hai cha con lưu lạc sang đế quốc Angkor, Pha Ngừm sau đó đã cưới công chúa Nang Keo Lốt Pha của vua Khmer. Trước việc vương quốc Ayutthaya đang nổi lên, vua Khmer sai Pha Ngừm đem quân tiến đánh các mường ở bắc Khorat. Quân của Pha Ngừm càng đánh càng mạnh, nhanh chóng tấn công thành phố Viêng Khăm tại vùng Phay Nam - nhưng đánh hoài không thắng do quân dân thành này gia cố chặt thành này bằng lũy tre. Để đánh thắng, Pha Ngừm dùng mưu cho quân sĩ bắn các mũi tên vàng vào thành. Lợi dụng khi quân địch mãi ra gom vàng, quân Pha Ngừm tràn vào chiếm được thành. Thất bại, vua Phìa Khămhiếu cũng hoàng tộc phải tự sát
2. Người Lào lập quốc
Năm 1353, Pha Ngừm lên ngôi vua, thành lập vương quốc Lan Xang thống nhất và đóng đô ở Mường-xoa (Luông-pha-bang ngày nay). Thời Pha Ngừm cai quản, diện tích của Lan Xang bao gồm diện tích hiện nay và vùng I-xản (18 tỉnh Đông Bắc Thái Lan) cùng một phần tỉnh Stung-treng (Đông Bắc Căm-pu-chia). Nhà vua đầu tiên của Lào bắt đầu thiết lập bộ máy chính quyền tập trung, chia nước thành các mường và cử quan lại cai trị. Đến thời con trai là Un Hươn (còn gọi là Samsenathay), Lan Xang được củng cố với hàng loạt quan hệ với Thái Lan, Lan Na (nay thuộc Thái Lan); đồng thời các chúa phong kiến địa phương đã tạm thời thần phục nhà vua.
Nhưng sau khi Samsenathay vừa qua đời, Lan Xang bất ngờ suy sụp. Giữa thế kỷ XV, Lan Xang rơi vào khủng hoảng trầm trọng khi chính quyền suy yếu (trong 10 năm đã có 7 vua được đưa lên rồi bị phế và giết hại), quyền lực bị một phụ nữ là Nang Keo Phimpha (em gái của Samsenathay) nắm giữ. Sau khi Phimpha bị sát hại, Lan Xang dần được phục hồi một cách chậm chạp và phải đối phó với âm mưu xâm lược của Ayutthaya và Miến Điện ở phía tây
Vương quốc Lan Xang bắt đầu phát triển thịnh vượng dưới thời các vua Vixun (1501–20), Phothisarat (1520–47) và Setthathirath I (1548–71). Pothisarath bắt đầu trung hưng Lan Xang bằng cách liên minh với Lan Na (qua cuộc hôn nhân với công chúa Lan Na là nàng Yot Kham Tip) để đối phó với âm mưu xâm lược của vương quốc Miến Điện. Trước khi qua đời, nhà vua Phothisarat cho con cả là Setthathirath I ra cai tri Lan Na và cưới một công chúa Lan Na là nàng Chiaphrapha - nhưng Setthathirath không sống ở Lan Na mà giao vương quốc cho vợ cai quản. Một cuộc nổi loạn ở Lan Na đã sát hại nữ hoàng và đưa Lan Na vào bản đồ của Miến Điện. Năm 1550, Setthathirath I chính thức lên ngôi vua Lan Xang và đến năm 1563, nhà vua dời đô về Viêng Chăn. Cũng vào thời kỳ này (1559-1571), Vương quốc Lan Xang bị Miến Điện xâm lược ba lần. Nhân dân Lào kiên cường nổi dậy khởi nghĩa chống ách thống trị của Miến Điện và đến năm 1581 giành lại độc lập
Năm 1591, một hoàng tử Lan Xang là Nokeo (làm con tin ở Miến Điện) lên ngôi vua và bắt đầu cuộc đấu tranh giành độc lập cho vương quốc, đồng thời tiến hành đấu tranh với các phe phái hoàng gia để phục hồi Lan Xang. Đến thời nhà vua vĩ đại là Sourigna Vongsa (1637 - 1694), Lan Xang bước vào thời kỳ thịnh đạt nhất sau thời của Setthathirat
Nhưng khi Sourigna Vongsa qua đời mà không có người kế vị, Lan Xang lại rơi vào khủng hoảng toàn diện nhất. Năm 1713, Lan Xang bị chia thành 3 vương quốc là Luông-pha-bang, Viêng-chăn và Chăm-pa-xắc.
Năm 1778, Xiêm đưa quân sang đánh Lào. Năm 1779, đất nước Lan Xang trở thành thuộc địa của phong kiến Xiêm. Nhân dân Lào dưới sự lãnh đạo của Vua A-nụ đã vùng lên chống lại ách đô hộ của phong kiến Xiêm. Tình trạng này kéo dài cho đến khi Lào bị quân Pháp xâm lược năm 1893
